Celokupna teritorija Balkana, izvorišta Evropske kulture, jeste područje prekinutih sećanja. Vremenom, civilizacije su nestajale, ali je njihov trag sačuvan prenosom na neko drugo područje. Novi vladari su deo nasleđa čuvali i razvijali (tvrđave), deo su uništavali (paganski hramovi, crkve i manastiri), a veliki deo je ostao da leži zaboravljen i odbačen (carske palate).

Svoj doprinos razvoju kulture davali su svi narodi koji su se doseljavali, ili osvajali ovo područje, kao i svaka nova generacija koja je stasavala.

Tako se danas na srpskim putevima kulture sreću sećanja Evrope iz različitih vremenskih perioda, ukrštaju se na rečnim ušćima i dolinama a razilaze po obodima planinskih venaca, gde su civilizacije tragale za skrovitim mestima u kojima će omogućiti slobodu okupljanja i razvijanja misli i dela.

Put rimskih imperatora, Transromanika i Tvrđave na Dunavu, tri su puta kroz više od tri civilizacije. Promena sedišta rimske imperije i pomeranje njegovog žarišta ka istoku, malo je poznata faza evropske istorije, iako je to izmeštanje ubrzalo prihvatanje hrišćanstva kao državne religije. Stoga je to put kroz period kraja Rimskog carstva koji istovremeno označava i početak novog doba. Njega možda najbolje ilustruje upravo romanička arhitektura ranog srednjeg veka. Ona povezuje južnoslovenske krajeve, i otvara put ka zapadnom svetu i poimanju vrednosti, da bi treća staza, Tvrđave na Dunavu, ukazala na kulturni značaj Dunava kao reke koja gotovo celu Evropu „uvlači“ u svoj sliv – ali i na sukobe i granice koje su Dunavu tokom istorije nametane.

Evropski program Putevi kulture obuhvatio je, i uključio u tokove savremenih turističkih kretanja, i tri staze kulture Srbije, pokazujući na taj način da je kulturno nasleđe Srbije neraskidivi deo evropske kulturne baštine.

Milena Dragićević - Šešić