Kuća prote M. Barjaktarovića: Bojadžijski zanat u Kragujevcu i okolini

Izložba "Bojadžijski zanat u Kragujevcu i okolini" otvorena je u četvrtak 11. novembra u 13 časova u Kući prote Miloja Barjaktarovića. Izložba je iz Zbirke zanata Etnološkog odeljenja, autora Nataše Nikolić, višeg kustosa, etnologa, i predstavlja izbor predmeta, fotografija i dokumenata.

Prvi put zanat se pominje 1823. godine, kao jedan od 16 esnafa u kragujevačkoj čaršiji. Krajem 19. veka bojadžije prelaze na veštačke, anilinske boje, koje umnogome olakšavaju bojenje vune, koja je osnovna sirovina za njihov rad. Bojadžije su obrazovanje sticali u radionicama počevši kao kalfe, zatim šegrti, da bi sa zvanjem majstora ostvarivali pravo otvaranja sopstvenih radionica. Zanatsku slavu Sv. Tri Jerarha slavili su 12. februara.

Tokom 20. veka obrazovanje bojadžija odvija se u okviru obrazovnog sistema i hemijskog smera, uz praksu u privatnim bojadžijskim radnjama. Tradicionalno, u radnji su primali i predavali robu, u radionici su u nekoliko kazana bojili vunenu pređu, tekstil i druge prirodne materijale. U posebnoj prostoriji čuvali su hemikalije. Vunena pređa je najzastupljenija, u kanurama, korišćena za tkanje ćilima, jastuka, torbi, kao i za pletenje, a kod bojadžija su donošeni i gotovi proizvodi od vune: čarape, džemperi, prsluci, kape, šalovi, rukavice... Bojeni su i drugi prirodni materijali: lan, pamuk, svila, viskoza, ali u znatno manjim količinama. Šezdesetih i sedamdesetih godina 20. veka farbane su čarape i košulje od perlona, osamdesetih farmerke od teksasa, a danas mont jakne od poliamida.

Sa većim asortimanom industrijskih proizvoda od ’60-ih smanjuje se potreba za bojenjem vunene pređe, ali se povećava potražnja za čišćenjem uniformi i odeće. Bojadžije preuzimaju poslove hemijskog čišćenja i rade ih paralelno sa osnovnom delatnošću nekoliko narednih godina. Danas u gradu postoji veliki broj radnji za hemijsko čišćenje, ali samo jedna koja se bavi bojenjem vunene pređe i odevnih predmeta na tradicionalan način, bojenjem u kazanima.

Izložba će biti otvorena do 5. februara 2016. godine.

NARODNI MUZEJ: SAJT, FB STRANA

PPNS/KG VODIČ