Spinalni kanal se nalazi u zadnjem delu kičmenog stuba i čine ga otvori kičmenih pršljenova nanizani jedan za drugim. Otvor kičmenog pršljena (foramen vertebrale) čine telo kičmenog pršljena i luk kičmenog pršljena (arcus vertebrae). U kičmenom kanalu se nalaze kičmena moždina i korenovi spinalnih nerava. 

U normalnim uslovima, u ovom kanalu ima dovoljno prostora za ove strukture i njihovo funkcionisanje. Međutim, iz različitih razloga može doći do suženja spinalnog kanala. Iz toga proizlazi kompresija struktura koje se u njemu nalaze. Kada se on suzi do određenog stepena, pojavljuju se simptomi, u zavisnosti od toga koje su strukture ugrožene i u kojoj meri.

Spinalna stenoza može nastati u svim delovima kičmenog kanala, ali se to najčešće dešava u lumbalnom i cervikalnom delu kičmenog stuba. Stenoza u cervikalnom delu kičmenog stuba nosi veće rizike zbog toga što kroz ovaj deo kičmenog kanala prolazi kičmena moždina, a kroz lumbalni deo nervni korenovi. Međutim, ovde se misli na postojanje većeg rizika, ali nikako ne mora da znači da će klinička slika svake stenoze u cervikalnom delu biti teža od kliničke slike stenoze u lumbalnom delu, to sve zavisi od uzroka, razvoja stenoze, itd.

Spinalna stenoza po lokalizaciji u spinalnom otvoru, može biti:

• centralna
• lateralna
• foraminalna

Centralna stenoza nastaje usled suženja centralnog dela spinalnog kanala - ispred kičmene moždine. Lateralna stenoza predstavlja suženje kičmenog kanala u tzv. lateralnom kanalu - između zadnjeg dela pršljenskog tela i facetnog zgloba gde prolazi koren kičmenog živca. Foraminalna stenoza nastaje u međupršljenskom otvoru (foramen intervertebrale) kroz koji spinalni živac napušta kičmenu moždinu.

Spinalna stenoza može biti urođena i stečena. Urođena spinalna stenoza podrazumeva suženje kičmenog kanala koji se postoji od rođenja, bilo da je to anatomski sužen kičmeni kanal, bilo da je to zbog urođene deformacije kičmenog stuba kao što je skolioza ili neki drugi poremećaj.

Stečena stenoza može nastati iz mnogobrojnih razloga od kojih je najčešći osteoartritis, dakle, degeneracija koja nastaje pod uticajem starosti - trošenjem zglobne hrskavice, dolazi do reakcija stvaranja novih koštanih formacija - osteofita koji sužavaju kičmeni kanal.

Isto tako, bilo koja struktura oko kičmenog kanala, kao što su ligg.flava, lig.longitudinale posterior, itd, mogu dovesti do stenoze. Uzroci takođe mogu biti spondilolisteza, diskus hernija, povrede kičmenog stuba, itd.

Simptomi će zavisiti od strukture koja je kompromitovana - na primer, mogu se javiti trnjenje, bol u kičmi, trnjenje i bol duž noge, slabost mišića, a ako je u pitanju težak stepen stenoze, može doći i do disfunkcije mokraćne bešike, creva, seksualne disfunkcije i do palog stopala.

Lečenje je kod lakših stenoza konzervativno i sa njim se uvek kreće. Pod ovim se podrazumeva fizikalna terapija, medikamentozna terapija (NSAIL, epiduralne injekcije).

Hirurško lečenje (odstranivanje delova koji sužavaju spinalni kanal, npr, osteofita i oslobađanje ugroženih struktura od kompresije, npr, flavektomija, laminoktomija, itd.) se koristi kod teškog stepena spinalne stenoze. Da li će biti uspešno ili ne, zavisi od toga koliko su nervni ili kičmena moždina već bili oštećeni pre operacije.

Isto tako, ako je u pitanju artroza kao uzrok stenoze, mogući je i povratak stenoze nakon operacija pogotovo ako se pacijent vrati lošim navikama, ne vežba, tj. ne vodi računa o odstranjivanju uzroka koji je prvobitno doveo do stenoze.

Za posetioce portala PPNS: Do naše sledeće objave, ukoliko imate neko pitanje o spinalnoj stenozi ili uopšte iz oblasti fizioterapije - javite nam se koristeći kontakt-formu portala PPNS ili pošaljite komentar ispod članka. Odgovorićemo sa zadovoljstvom.

KORISTAN VIDEO

Napomena: na slici levo je centralna stenoza, a na slici desno ja stenoza u lateralnom kanalu. Foraminalna stenoza nije označena, ona bi bila na kraju lateralnog kanala, tj. u intervertebralnom prostoru.

Mirjana Pavlović
Ilustracija:moveforwardpt.com