"Blagotin, grad dobrih ljudi" je dokumentarna tv mini-serija od tri epizode reditelja Slobodana Ž. Jovanovića, a u proizvodnji Radio-televizije Srbije, 1993. godine.

Serija otkriva tajnu Blagotina, izuzetno važnog neolitskog nalazišta na Balkanu, u Jugozapadnoj Srbiji, nedaleko od grada Trstenika. Izuzetnog po tome što je arheološka ekipa beogradskog univerziteta koju predvodi dr Svetozar Nani Stanković pronašla prvi zidani hram u istoriji čovečanstva. Hramovi su u Neolitu obično bili deo kuće, ali ovde se hram nalazi u okviru blagotinskog naselja, na trgu prečnika 30 metara, i to u njegovom samom centru, kao zasebna građavina. Hram je zidan 6.000 godina pre Hrista. Imao je oltar koji je polu-zidom bio odvojen od profanog prostora oblika presečene pečurke i gde su se nalazila četiri prestola postavljena tako da pokazuju aspolutni sever-jug, a na ovim prostorima po suncu ili po mesecu nikada ne može da se odredi apsolutni sever-jug. U inicijalnom delu oltara, na dubini od 2,5 metra, nalazila se razbijena lobanja jelena sa rogovima postavljenim pod odredjenim uglom, što se prvi put pojavljuje u istoriji čovečanstva.

U unutrašnjosti oltara pojavljuje se cik-cak linija koja je usko vezana za kult. U južnom delu hrama nađene su dve skulpture boginje "Velike majke" okrenute licem ka zapadu. Donji deo skulptura je sa jako naglašenim gluteima, stilizovanim i skraćenim nogama, i predstavlja simbol žene praroditeljice, dok gornji deo figura predstavlja stilizovanu glavu jelena, simbol muškog principa. Ove neobične figure predstavljaju muški princip i ženski princip sjedinjene u jednoj jednostavno napravljenoj skulpturi i ostavština su neolitskog čoveka za budućnost koja u sebi nosi kompletnu filosofiju ljudske vrste. Pored mnogih drugih predmeta nađeni su modeli zrna pšenice od gline koji su donošeni kao darovi u hram, zatim alati, sečiva, igračke i amuleti za zaštitu od zlih duhova. Nađeni su i darovi u obliku nakita čak iz pensilvanijskih Alpi, što znači da je Blagotin bio značajni religijski centar, svetilište gde se u odredjeno doba godine sakupljao narod celog Balkana i Evrope. Utvrđeno je da su se u Blagotinu pravili prvi hlebovi, što za 3.000 godina pomera starost prvog hleba, jer se do nalazišta Blagotina smatralo da se prvi hleb pojavio oko 3.000 godine p.n.e u gradu Uru.

Naselje Blagotin imalo je sve odlike velikog grada. Prostiralo se na jednom hektaru zemlje i imalo je oko 100 stambenih objekata, povezanih ulicama koje su se slivale ka trgu i njegovom centru, tj. hramu.

Nažalost, do sada je istraženo samo 2,5% nalazišta. Blagotin nije imao bedema i zbog toga je i dobio naziv „Blagotin, grad dobrih ljudi“.

Sa žaljenjem, sa preranom i iznenadnom smrću dr Svetozara Nani Stankovića stalo se sa arheološkim iskopavanjima na lokalitetu Blagotina, a obustavljena je i inovatorska ideja studentskih arheoloških kampova. Doktorat koji je ovaj vrsni pedagog i naučnik napisao na temu arheološkog nalazišta Blagotin nepravedno je zapostavljen i zaboravljen.

Autorska ekipa

• Reditelj Slobodan Ž. Jovanović
• Adaptacija teksta Slobodan Ž. Jovanović
• Scenario Slobodan Ž. Jovanović
• Kompozitor Petar Antonović
• Direktor fotografije Zoran Sinđelić
• Montažer Nebojša Stanković

Pojavljuju se:

• dr Svetozar Nani Stanković
• Božidar Zečević
• Haskel Grinfild, profesor antropologije i arheologije na Manatola univerzutetu u Vinipegu, Kanada.
• Studenti Arheologije Beogradskog Univerziteta

Dr Svetozar Stanković - Nani
(1948–1996)

Avgusta meseca 1996. godine iznenada je preminuo naš dragi kolega i dugogodišnji saradnik Odeljenja za arheologiju dr Svetozar Stanković - Nani. Gimnaziju je završio u Ćupriji, a Filozofski fakultet u Beogradu. Od 1981. godine član je Odeljenja za arheologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu, zaposlen u Arheološkoj zbirci kao stručni saradnik, a kasnije po doktoriranju 1994. godine unapređen je u zvanje naučnog saradnika.

U srpskoj arheologiji ostavio je dubok trag, o čemu govori opus njegovih radova, kao i velika terenska aktivnost. Duga je lista arheoloških nalazišta na kojima je radio, bilo kao član istraživačkih ekipa ili kao samostalni rukovodilac, stalno tragajući za novim izazovima koje pružaju arheološka otkrića. Ovo nagomilano iskustvo pomoglo mu je da duboko prodre u tajne arheološke nauke, uvek insistirajući na modernom metodološkom pristupu i inovacijama koje on donosi. Među prvima je shvatio preimućstvo i korist kompjuterske obrade podataka koju je široko primenjivao u svojim istraživanjima. Nikada se u metodološkom pristupu nije zadovoljavao prosečnim ili dovoljnim već apsolutnim.

Takođe je važio za izvanrednog organizatora rada na terenu, bilo da se odnosilo na proces i dinamiku istraživanja ili na organizovanje života ekipe, pri čemu se stalno trudio da svojim saradnicima obezbedi što bolje i prijatnije uslove rada i boravka. U svojim istraživanjima nesebično je obučavao studente od kojih je stvarao prave specijaliste za određene poslove vezane za terenska iskopavanja.

Svoj puni stručni i naučni doprinos pružio je u istraživanju više praistorijskih i antičkih lokaliteta na području Donjeg Đerdapa - Ušće Kameničkog potoka, Knjepište, Mora Vagei, Borđej, kao i istraživanjem nalazišta sa teritorija opština Trstenik - Stragari, Lađarište, Blagotin. Ovde treba naročito istaći njegov rad na istraživanju lokaliteta Blagotin.

Posedovao je izuzetan umetnički talenat koji je pretočio u brojne arheološke publikacije slikajući tušem predmete u njihovoj punoj verodostojnosti. Važio je za jednog od vrhunskih ilustratora u jugoslovenskoj arheologiji, čiji su radovi predstavljali uzor mlađim kolegama koji su pronicali u tajne ilustrovanja arheoloških nalaza.

Svetozar Stanković - Nani, ili Toza kako smo ga često zvali, bio je oštrouman čovek, ponekad ironičnog nastupa, ali izvanrednog i raskošnog duha i nema onoga koji ga je poznavao da se sa ovim ne bi složio. I danas, skoro svakodnevno, među njegovim kolegama i prijateljima prepričavaju se šale i dosetke koje su iz njega bujicom izvirale.

Nažalost, sada možemo jedino živim sećanjem da ublažimo surovu istinu da Nani nije više među nama.

Miodrag Sladić, Beograd


^{ARHEOLOŠKA ISTRAŽIVANJA VIŠESLOJNOG PRAISTORIJSKOG LOKALITETA BLAGOTIN U SELU POLJNA (ISTRAŽIVANJA 1991. GODINE) - SVETOZAR STANKOVIĆ, HASKEL GRINFILD}