EKSKLUZIVNO – AMERIČKI NOVINAR ROBERT PARSONS OBELODANIO „VESTIMA“ SAKRIVENI IZVEŠTAJ UN
URANIJUM ZA SRBIJU i KOSOVO 4,5 MILIJARDE GODINA
Šokantan tekst Senegalca Bakari Kantea, šefa misije programa UN iz 1999. o stravičnim posledicama bombardovanja Srbije nikada nije objavljen.
U maju 1999. godine Ujedinjene nacije u celini su sakrile od javnosti šokantan izveštaj Senegalca Bakari Kantea, šefa prve misije UNEP-a (Program Ujedinjenih nacija za čovekovu okolinu) o ekološkim posledicama bombardovanja SR Jugoslavije.
Ovaj tekst UN nikad nisu objavile, ali su njegovi delovi procurili u javnost zahvaljujući sagovorniku „Vesti“, američkom nezavisnom novinaru Robertu Parsonsu, izveštaču iz međunarodnih institucija u Ženevi.
On je uspeo da dobije Kanteov izveštaj od svog izvora u UNEP-u i 17. juna 1999. objavi njegove delove u ženevskom dnevniku „Kurijeu“ (Le Courrier) pod naslovom „Skriven alarmantni izveštaj o posledicama bombardovanja Jugoslavije: Otrovi koje UN neće da vide“.
Robert Parsons ekskluzivno za „Vesti“ svedoči o tome kako su se u kancelarijama Ujedinjenih Nacija, u atmosferi unutrašnjeg razdora, cenuzirisali i „frizirali“ izveštaji o zdravstvenim posledicama upotrebe oružja sa OU na Balkanu.
Posle 12 dana boravka u još bombardovanoj SR Jugoslaviji, u maju 1999, gde je bio sa misijama drugih agencija iz sistema UN, Bakari Kante je UNEP-u podneo izveštaj koji govori o ekološkom užasu: atmosfera i tlo u bivšoj SR Jugoslaviji trajno su zagađeni otrovnim materijama zbog bombradovanja industrijsko-hemijskih kompleksa i zbog upotrebe oružja sa osiromašenim uranijumom.
Izveštaj je kategoričan u oceni da će naredne generacije koje žive na bombradovanom tlu patiti od kancerogenih oboljenja, leukemije, biće povećan broj spontanih pobačaja i deformiteta novorođenčadi.
U osmom poglavlju cenzurisanog izveštaja Bakari Kantea govori se o zagađenju koje je prouzrokovala upotreba oružja sa osiromašenim uranijumom. „Prema raspoloživim podacima snage NATO-a upotrebile su municiju sa osiromašenim uranijumom gađajući vojne i civilne ciljeve.
Upotrebljena je municija kalibra 30 milimetara. Ispaljivana je uglavnom iz aviona tipa „A-10“, kao i krstarećih raketa „tomahavk“. Ove rakete mogu da probiju čelik debeo 57 mm.
Njihovo punjenje je radioaktivno i smatra se da sadrže uranijum 238, čija radijacija iznosi oko 3,4 Mbq. Uranijum pripada grupi toksičnih elemenata koji ulaze u drugu grupu radionukleida veoma visoke toksičnosti. Ova vrsta municije je nuklearni otpad i njegova upotreba je veoma opasna po zdravlje.
Upotreba ove municije ima užasne posledice po stanovništvo jer pored telesnih povreda prouzrokuje radiološku kontaminaciju. Ta kontaminacija ima toksične i radijacijske posledice koje uzrokuju kancer“, piše u Kanteovom koji je tokom maja 1999. godine upućenom Generalnom direktoru UNEP-a Klausu Topferu.
Kante dalje navodi: „Prilikom upotrebe (eksplozije) oružja sa osiromašenim uranijumom nastaje uranijumski oksid (U308 i UO2) kao i, između ostalog, veoma reaktivni gasovi radijum i radon. Oksidne čestice su širine između 0,5 i 5 mikrona i vetar može da ih raznosi na udaljenost od više stotina kilometara.
Pošto u regionu Jugoslavije najčešće duvaju severnozapadni vetrovi, to praktično znači da zagađenje ide od Jugoslavije ka Mađarskoj, Nemačkoj, Hrvatskoj i Bosni ili ka Albaniji, Bivšoj Jugoslovenskoj Republici Makedoniji i Grčkoj“.
Autor zabranjenog teksta upozorava: „Radiološka i hemijska kontaminacija „ne prave razliku“ između vojnog osoblja koje upotrebljava te rakete, između ciljeva, teritorija, nevinih civila, medija, grupa koje su tamo kako bi ukazale razne vrste pomoći, niti se ta kontaminacija zaustavlja na državnim rampama, niti je vremenski ograničena. Vreme poluraspada osiromašenog uranijuma je 4,5 milijardi godina“.
Boraveći u Jugoslaviji u maju 1999. dok još traje bombardovanje, Kante je svedok ekološke katastrofe. „Ozbiljna šteta nanesena je čovekovoj okolini uništavanjem naftnih rafinerija, naftno-hemijskog kompleksa, hemijskim i fabrikama veštačkog đubriva, farmaceutskim i drugim industrijskim postrojenjima.
Već postojeće i potencijalne posledice sukoba teške su po čovekovu okolinu i pogađaju uglavnom srpski deo SR Jugoslavije. Na Balkanu bi mogli da budu u opasnosti kako stanovništvo tako i priroda. Ako zagađenje pređe jugoslovensku granicu ono bi moglo da pogodi i druge zemlje u regionu. To takođe može da zakomplikuje tragičnu situaciju izbeglica u nekim susednim zemljama“, piše on u izveštaju koji nikad zvanično nije objavljen.
„Naselja su najteže pogođena na Kosovu“, ističe Bakari Kante. On zaključuje da „su različite vrste ciljne međunarodne pomoći potrebne“ kako bi se SR Jugoslavija suočila sa posledicama koje je bombardovanje nanelo kako čovekovoj okolini tako i stanovništvu.
Zatrovan i Dunav
U izveštaju Bakari Kantea piše da su zbog bombardovanja prirodu u SR Jugoslaviji zagadile otrovne supstance među kojima su najopasniji polihlorobifenili (PCB), visokokancerogeni i odgovorni za imunološke bolesti. U izveštaju se naglašava da je jedan litar polihlorobifenila dovoljan da se zagadi milijarda litara vode. PCB se nalazi u električnim transformatorskim stanicama i u brojnim naftnim rafinerijama koje su bile meta NATO-a. Dodaje se da je bombardovanje i brojnih fabrika u kojima su upotrebljavani teški metali izazvalo, između ostalog, i širenje kadmijuma i metilizovane žive (najotrovniji oblik žive). Reč je o metalima koji ostaju otrovni čak i ako se raznesu na prostoru od više hiljada kilometara. Rezultat: Zatrovan je i Dunav
Švajcarci plaćali za ćutanje
Robert Parsons kaže da mu je jedan neposredno upućeni diplomatski izvor preneo da je u julu 1999. jedna grupa švajcarskih naučnika došla do još dramatičnijih zaključaka o posledicama OU na Balkanu, nego onih koje sadrži zabranjeni izveštaj Bakari Kantea, krajem maja iste godine. NJihovo istraživanje bilo je deo aktivnosti diplomatske grupe FOCUS koju su činili Švajcarska, Austrija, Rusija i Grčka). – Pošto je Švajcarska bila ta koja je pokrivala sve troškove, ostali članovi grupe su morali da ćute – kaže Robert Parsons.
Ozračena hrana
U cenzurisanom izveštaju Bakari Kante je takođe upozorio: „Bombardovanje NATO-a dogodilo se u vreme setve poljoprivrednih kultura od životnog značaja za stanovništvo – kukuruza, suncokreta, soje, šećera, šećerne repe i povrća. Bačeni osiromašeni uranijum uticao je na kvalitet vazduha, tla, vode, što je imalo, kako dugoročno tako i kratkoročno negativne posledice po lanac ishrane“.Nataša JOKIĆ
2
LAŽI FUNKCIONERA UJEDINJENIH NACIJA
Klaus Topfer, generalni direktor UNEP-a, naredio je da se od javnosti sklone saznanja o ekološkoj katastrofi u Srbiji bez presedana u evropskoj istoriji
Nezavisni američki novinar Robert Parsons otkrio je „Vestima“ sakriveni izveštaj UN, koji je napisao još u maju 1999. godine Senegalac Bakari Kante, tadašnji šef misije Programa UN za životnu sredinu (UNEP), a u kome se upozorava na stravične posledice bombardovanja Srbije municijom punjenom osiromašenim uranijumom. Robert Parsons, sa kojim smo razgovarali u sedištu UN u Ženevi, kaže da je lako pogoditi zašto je izveštaj Kantea sklonjen od javnosti po naređenju Klausa Topfera, generalnog direktora UNEP-a. – Dok je NATO na sve strane trubio o svojoj „humanitarnoj intervenciji“ izveštaj o kome je reč govorio je o ekološkoj katastrofi bez presedana u evropskoj istoriji – kaže Parsons. On podseća da su u maju 1999. godine predstavnici različitih organizacija UN, među kojima i UNEP, otišli u misiju u SR Jugoslaviju i da je nakon toga svaka agencija ostalima trebalo da pošalje svoj izveštaj. – Dogodilo se nešto neobično – o izveštaju misije UNEP-a niko nije govorio. Čim je predat taj je izveštaj klasifikovan u UN i sklonjen od javnosti i verovatno završio u sedištu UNEP-a u Najrobiju. Nijedna od humanitarnih organizacija u Ženevi nije bila u toku događaja, pa čak ni zaposleni u sedištu UNEP-a u Ženevi – tvrdi Parsons.
– Dobio sam izveštaj Bakari Kantea od mog kontakta iz UNEP-a. On mi je dao šifru za upotrebu mašine za fotokopiranje i ja sam brzo odštampao tridesetak kopija. Ženevski „Kurije“ 17. juna 1999. ustupio mi je čitavu stranu i ja sam preneo sve što se nalazilo u ovom cenzurisanom tekstu – otkriva Parsons. Pošto su pročitale članak u „Kurijeu“ agencije UN koje su učestvovale u misiji u SR Jugoslaviji obraćaju se ovom novinaru umesto UN, tražeći da im pošalje čitav Kanteov izveštaj jer su od UNEP-a dobile nepotpun tekst. Zatim je organizovana konferencija za štampu na kojoj je naravno pitao Klausa Topfera, generalnog sekretara UNEP-a, zašto je Kanteov izveštaj sklonjen od javnosti. – Topfer je odgovorio da je izveštaj objavljen i da ništa nije sakriveno od javnosti. Ja sam onda rekao da je izveštaj objavljen zato što sam ga ja objavio. „Da. I u čemu je problem?“, pitao je Topfer. Rekao sam mu da je time lišio druge agencije izveštaja Bakari Kantea iako je mandat misije UNEP-a u SR Jugoslaviji zahtevao da se taj tekst svima pošalje. Topfer je na to odgovorio da su sve agencije dobile kopiju izveštaja. „Pa naravno da su ga dobile kad sam im ga ja poslao!“- rekao sam na šta je Topfer hladno ponovio: „Pa dobro, dobili su izveštaj – u čemu je problem?“- iznosi detalje s konferencije za štampu Robert Parsons. Sećajući se ove neslavne epizode iz hronike Ujedinjenih nacija, Parsons dodaje da je konferencija za štampu, održana u junu 1999. u sedištu UN u Ženevi, trajala skoro sat vremena i da je Topfer napustio salu mokar od znoja.
– Misleći da ga ne čujem i ne razumem rekao je na nemačkom svom saradniku: „Ali oni mi ne veruju.“ Uzvratio sam na nemačkom: „Naravno da vam ne verujem. Lažete!“ – dodaje američki novinar. Parsonsov tekst objavljen u ženevskom „Kurijeu“ očigledno je iznervirao generalnog direktora UNEP-a Klausa Topfera, ali većih posledica nije bilo. Izveštaj Bakari Kantea u celini je cenzurisan i nikada se nije pojavio na zvaničnoj internet prezentaciji UN kao da nije ni postojao. UNEP je zatim u jesen 1999. godine osnovao Balkansku radnu grupu – BTF (Balkans Task Force) čiji je zadatak bio da izradi „definitivni izveštaj“ o ekološkim posledicama bombardovanja. Na čelo ove grupe imenovan je Peka Havisto, bivši finski ministar ekologije. Robert Parsons kaže da su i u slučaju ovog drugog izveštaja radile cenzorske makaze. – Ovaj drugi izveštaj takođe je prepravljao Robert Bise (Robert Bišet), portparol i desna ruka Klausa Topfera, generalnog direktora UNEP-a – tvrdi Robert Parsons.
Bačeno 9,45 tona nuklearnog otpada
Robert Parson kaže da su se već u februaru 2000. godine podaci holandske vlade u glavnim crtama podudarali sa podacima američke nevladine organizacije MTP (Military Toxic Project). MTP je naime u januaru 2000. godine tražila od vlade SAD da skine oznaku tajnosti sa dosijea o upotrebi OU na Kosovu. MTP je dobila dosije 30. januara 2000. godine i na osnovu njega, ova NVO je izračunala da je na Kosovo bačeno 9,45 tona nuklearnog otpada.
Isekli 72 stranice teksta
Prvobitnoj verziji izveštaja koji je podnela Balkanska radna grupa (BTF), u završnom poglavlju dugom 72 stranice „odsečeno“ je 70 stranica. Taj deo objavljen je naknadno na Internetu ali je trebalo znati pronaći ga. Trebalo je naći sajt UNEP-a, zatim Balkan Task Force, a onda još dve odrednice da bi se došlo do tih 70 isečenih stranica koje su objavljene kao aneks. Oni koji su čitali zvanični izveštaj nisu mogli da znaju da postoji deo koji nedostaje i koji je u aneksu – objašnjava Robert Parsons.
3
DECA SE IGRALA NA OZRAČENIM TENKOVIMA
Da bi minimizirali nalaze o posledicama koje donosi bačeni uranijum na Srbiju, dozvoljen pristup pogođenim mestima
Robert Parsons, američki novinar, imao je brojne neprijatnosti zbog obelodanjivanja izveštaja UN, koji je sakriven od javnosti, a u kome se iznose nepobitne činjenice o stravičnim posledicama bombardovanja Srbije municijom punjenom osiromašenim uranijumom. Sagovornik „Vesti“ seća se jedne od neprijatnih scena u hodniku palate UN u Ženevi kada je 8. oktobra 1999. došao u sedište Balkanske radne grupe (BTF), koja je imala zadatak da napravi definitivan izveštaj o ekološkim posledicama bombardovanja. Poslu ove grupe prethodila su šokantna saznanja Senegalca Bakari Kantea do kojih je došao Parsons i objavio ih u švajcarskom listu „Kurije“. On je tog 8. oktobra došao u palatu UN u Ženevi kako bi dobio kopiju izveštaja Balkanske radne grupe pre objavljivanja. Lično ga je u hodniku dočekao Robert Bise, portparol i „desna ruka“ Klausa Topfera, generalnog direktora UNEP-a (Programa UN za zaštitu životne okoline), čije su makaze debelo cenzurisale ovaj izveštaj. Bise je tom prilikom Parsonsu zabranio svaki kontakt sa ekipom Peka Havista, koji je bio na čelu Balkanske radne grupe.
– Atmosfera je bila napeta među službenicma u kancelarijama Balkanske radne grupe, a to je rezultiralo odlaganjem konferencije za štampu najavljene za 11. oktobar 1999. godine. Umesto u Ženevi susret sa novinarima Havisto je upriličio u NJujorku. Novinari iz Ženeve, upućeni u tajne i javne zaplete vezane za osiromašeni uranijum na Balkanu, na taj način bili lišeni prilike da postavljaju pitanja – kaže Robert Parsons. „Podobni“ i zvanični izveštaj UNEP-a objavljen je u novembru 1999. godine. Reč je o tekstu za kojeg se u najmanju ruku može reći da je neverovatno konfuzan s obzirom da predstavlja zvanični dokument eksperata UN. U njemu se čak tvrdi da nije izvesno da li je upotrebljeno oružje sa osiromašenim uranijumom tokom rata u SR Jugoslaviji 1999. godine, dok se u cenzurisanom izveštaju Bakari Kantea o tome govorilo kao o činjenici. „U trenutku pisanja ovog izveštaja Balkanska radna grupa (BTF) nije dobila nijedan zvanični dokument koji bi potvrdio upotrebu OU“, piše u jednom od zaključaka.
Napisan u stilu „da, ali…“, ovaj zvanični izveštaj UNEP-a sadrži sasvim suprotne zaključke od onih koji se mogu pročitati u „zabranjenom“ Kanteovom izveštaju. „Naši nalazi govore da sukob na Kosovu nije izazvao ekološku katastrofu koja je pogodila oblast Balkana. Ipak, detektovano zagađenje je na nekim odredištima ozbiljno i moglo bi da ugrozi ljudsko zdravlje“. Navode se Pančevo, Kragujevac, Novi Sad i Bor kao mesta u kojima je utvrđeno zagađenje zbog bombradovanja, ali se naglašava da je deo tog zagađenja nastao „pre bombardovanja“ zbog dugoročnih propusta u skladištenju opasnih otpadaka. Još se kaže da je „u zagađenim oblastima neophodno preduzeti mere zaštite okoline i čišćenje kako bi se izbegle štetne posledice po ljudsko zdravlje, kao i dugoročne štete u životnoj sredini“. Vrhunac konfuzije je preporuka da treba onemogućiti prilaz kontaminiranim mestima posle koje se navodi da kontaminirana mesta nisu mogla da budu identifikovana. Pri tom, misija UNEP-a nije sa terena donela nijedan uzorak tla ili prašine sa tenkova JNA na kojima su se sudeći prema fotografijama zapadnih agencija deca slobodno igrala.
Zabranjena hrana sa Kosova
Robert Parsons kaže da je u leto 1999. godine holandskim trupama stacioniranim na jugozapadu Kosova naređeno da predaju svu odeću, šatore, vozila i drugu opremu. Holandska vlada dala je zvanično objašnjenje po kome je razlog ove operacije zagađenost azbestom. – Ispostavilo se da su lične stvari i oprema prebačeni sa Kosova u jednu fabriku NATO za nuklearnu dekontaminaciju u mestu Coevordan (lat.). Osim toga komande nemačke i italijanske vojske strogo su naredile svojim trupama da ništa ne jedu što potiče sa Kosova – kaže Parsons.
Pentagon priznao korišćenje uranijuma
Neobaveštenost autora novog „podobnog“ izveštaja UNEP-a, odnosno Balkanske radne grupe, koji je naručen da demantuje stravična saznanja Senegalca Bakari Kantea, začuđujuća je ako se zna da je portparol Pentagona general-major Čak Vald zvanično potvrdio upotrebu oružja sa osiromašenim uranijumom još 7. maja 1999, a sve svetske agencije i televizije prenele su potvrdu i generala Jerca 14. maja 1999. jasno izrečenu na redovnoj konferenciji za štampu u sedištu NATO-a u Briselu.
4
URANIJUM BACILI NA 112 MESTA
Mape ciljeva koje je NATO gađao bombama sa „prljavim“ uranijumom dugo skrivane od javnosti
U svojim izvanredno dokumentovanim tekstovima objavljivanim do 2003. godine u ženevskom „Kurijeu“ i uglednom francuskom mesečniku „Mond diplomatik“ („Le Monde Diplomatiljue“), Robert Parsons, američki novinar, sagovrnik „Vesti“, svedočio je o unutrašnjim previranjima u UN koje su bile pod pritiskom da ne objave podatke o užasnim posledicama bombardovanja Srbije osiromašenim uranijumom, koji bi sutra mogli da posluže žrtvama kao argument za traženje odštete ili čak otvaranje pitanja eventualne krivične odgovornosti. U UNEP-u (Program UN za zaštitu životne okoline) je postojao očigledan razdor između onih koji su, kao Peka Haavisto – šef BTF-a, insistirali da se ispita uranijumsko zagađenje na Kosovu i drugim delovima Srbije i onih koji su, kao Klaus Topfer, generalni direktor UNEP-a, u svakoj prilici naglašavali da se zna da je OU bezopasan. Šef BTF-a Peka Haavisto tako iz misterioznih razloga nije dobio mapu ciljeva koje je gađao NATO na Kosovu jer se, kako tvrde obavešteni izvori, ta mapa „zaustavila“ u kancelariji Klausa Topfera i hijerarhijski nadređenog Haavista.
Zaplet počinje kad u oktobru 1999. godine Peka Haavisto kao šef BTF-a, traži od tadašnjeg generalnog sekretara UN Kofija Anana da interveniše kod NATO-a kako bi ova organizacija konačno dala podatke šta je, kada i čime bombardovala na Kosovu. Ispostavlja se da Haavisto ni u martu 2000. godine još nije dobio od NATO-a traženu mapu ciljeva na Kosovu, iako ju je Generalni sekretar Lord Robertson još 7. februara iste godine poslao Kofiju Ananu potvrdivši da je NATO upotrebio oružje sa osiromašenim uranijumom. Ćutanje je prekinula nevladina organizacija MTP koja je objavila informaciju da je UNEP već dobio mapu, a to je potvrdilo i ministarstvo spoljnih poslova Holandije. U kakvoj je atmosferi UNEP funkcinisao govori podatak da je Haavisto dobio mapu od Holanđana, umesto od svog generalnog direktora Topfera. – Haavisto je dobio kopiju mape, jer ju je holandsko ministarstvo spoljnih poslova prethodno poslalo mojoj koleginici u Ženevi, holandskoj novinarki Saski Jansens. Tako sam i ja dobio kartu gađanih ciljeva NATO-a na Kosovu i objavio sam je 20. marta 2000. godine u ženevskom „Kurijeu“ koji mi je opet dao celu stranu – kaže Parsons. Na ovoj mapi označeno je 28 ciljeva na Kosovu gađanih antitenkovskim projektilima 30 mm iz aviona A-10. Ciljevi su koncentrisani pored granice sa Albanijom u kojoj se sada nalaze italijanski i nemački kontingenti Kfora.
Posle upornih zahteva Kofija Anana, NATO je u julu 2000. godine dostavio novu mapu na kojoj je bilo označeno 112 ciljeva na Kosovu. – Uz nju idu i podaci o tome koje je oružje upotrebljeno za koji cilj. Zanimljivo je da je uz dvadesetak ciljeva navedeno da nije poznato kojom su vrstom oružja gađani. Naravno da to nije istina, nemoguće je da to nije poznato jer je svo oružje popisano i o svemu postoji precizna informatička evidencija kako u NATO-u tako i u Pentagonu – objašnjava Robert Parsons za kojeg je to znak nepostojanja volje da se kaže istina. Izgleda da je ova druga mapa skrivana od Peke Haavista sve do septembra 2000. godine. Zašto? Jedno od objašnjenja obaveštenog izvora kaže da bi Haavisto da je dobio mapu u julu – odmah poslao istražnu misiju na Kosovo. Prema istom objašnjenju Topfer nikako ne bi odobrio slanje misije pre tamošnjih izbora zakazanih za 24. oktobar iste godine u strahu da informacija ne izazove masovni odlazak stanovništva kao za vreme rata.
Haavisto hteo da se sazna istina
Naš sagovornik Robert Parsons smatra da je Peka Haavisto uradio najviše što je bilo moguće kada je reč o objavljivanju istine o posledicama upotrebe oružja sa OU na Balkanu. – Sećam se da je Haavisto holandskoj novinarki Saski Jansens i meni zahvalio što postavljamo pitanja na konferencijama za štampu, jer je smatrao da je reč o stvarima koje moraju da budu dostupne javnosti. U više navrata nam je rekao da je ono što radimo važno i da treba da nastavimo. Kao diplomata on je imao obavezu da ostane diskretan i naravno nikad nije mogao otvoreno da nam kaže da se istina skriva – kaže Parsons.
Topfer "bombardovan" pitanjima
Robert Parsons se seća da je nakon objavljivanja karte sa ciljevima koje je NATO bombardovao, usledila konferencija za štampu Klausa Topfera, generalnog sekretara UNEP-a, u sedištu UN. – Ponovo sam „bombardovao“ Topfera pitanjima. Bilo je predviđeno da konferencija za novinare bude posvećena temi „glasine o mapi iz Holandije“ i u poslednjem trenutku to je moralo da bude izmenjeno, jer je mapa sa gađanim ciljevima na Kosovu već objavljena – kaže Robert Parsons.
5
SMRT PO SRBIJI SEJALI "TEHNIČKOM GREŠKOM"
Tek posle velikog pritiska javnosti Amerikanci priznali da je municija punjena „prljavim“ uranijumom, najopasnijim po ljude i okolinu Kad je došao na čelo Balkanske radne grupe (BTF), koja je imala zadatak da napravi novi izveštaj o posledicama bombardovanja Srbije osiromašenim uranijumom tokom 1999. godine, Peka Haavisto je doveo još dva Finca, Henrika Slotea i Pasia Rinea.
– Bila je to zaista izvanredna ekipa koja je shvatila suštinu situacije u kojoj se našla, a koja može da se svede na sledeće: dok su oni želeli da objave istinu, NATO je hteo da je sakrije. Kad god su pokušali nešto da istraže, našli su na meti NATO-a. UNEP je dakle bio pod vojnim pritiscima. Haavisto i njegovi saradnici razmišljali su na sledeći način: „Ukoliko pokušamo da uradimo posao kako treba, bićemo smenjeni i istraživanje će biti zaustavljeno. Bolje je onda da uradimo nešto, da otkrijemo bar deo istine“ – objašnjava Parsons.
Zahvaljujući takvom načinu rada Haavistove ekipe, upravo je Balkanska radna grupa u okviru UNEP-a bila ta koja je 16. februara 2001. uzbunila svetsku javnost objavivši da je na Kosovo bačen „prljavi“ uranijum. Tada je saopšteno da je analiza 340 uzoraka tla, vode itd. pokazala prisustvo transuranijumskih elemenata kao U-236 i tragove plutonijuma i fisionog procesa. Prisustvo plutonijuma potvrdile su dve laboratorije – Švedski institut za radiološku zaštitu i Švajcarska laboratorija AC-Speiz. Poznavaocima problematike bilo je jasno šta znače ovi nalazi. Prisustvo transuranijumskih elemenata koji ne postoje u prirodi bili su znak da je na Kosovo bačen uranijum koji je već korišćen u reaktoru – nuklearni otpad, a ne obogaćeni prirodni uranijum kao što je to zvanično predstavljano. Uranijum 236 potiče iz nuklearnog otapada iz atomske centrale i dobija se ponovnim procesuiranjem. Amerikanci su kasnije, ne poričući ove nalaze, objasnili da je posredi tehnička greška. Po tom objašnjenju došlo je do kontaminacije centrifuga u kojima je obrađivan osiromašeni uranijum zato što je u istim centrifugama pre toga bio obrađivan materijal koji je već prethodno bio u nuklearnom reaktoru i na taj način bio izložen fisionom procesu. Taj materijal je u centrifugi ostavio tragove plutonijuma, uranijuma 236 i fisionog procesa. Tim tragovima u istim centrifugama kontaminiran je osiromašeni uranijuma. Ukratko: tehnička greška. Nalaženje tragova plutonijuma, veoma opasnog za ljudsko zdravlje čak i u minimalnim količinama, izazvalo je veliki publicitet i strah u svetskoj javnosti – naročito u zemljama koje su na Kosovu imale svoje vojnike. Objavljivanje ovih činjenica početkom 2001. godine poklopilo se s vestima o „balkanskom sindromu“ od koga su se teško oboleli i umirali vojnici koji su boravili u misijama u Bosni i na Kosovu. Ne mogavši da porekne prisustvo visokotoksičnog plutonijuma, Klaus Topfer, generalni direktor UNEP-a, pokušao je da umiri javnost dobivši naučno „pokriće“ za svoje tvrdnje od švajcarske laboratorije AC -Speitz. „Prema oceni švajcarske laboratorije AC-Speiz ovi najnoviji nalazi o sastavu osiromašenog uranijuma predstavljaju nebitne promene kad je reč o proceni radiološke situacije i ne treba da budu razlog za uzbunjivanje“, napisao je Topfer u zvaničnom saopštenju UNEP-a od 16. februara 2000. godine.
Trudnicama zabranjeno na Kosovo Ne čekajući zvanični izveštaj Svetske zdravstvene organizacije (SZO), Visoki komesarijat za izbeglice (UNHCR) izdao je 2000. godine interna uputstva za svoje osoblje u kojima se navodi da trudnice ne smeju da budu poslate u misiju na Kosovo – kaže Robert Parsons. On navodi izjavu Frederika Bartona, pomoćnika visokog komesara za izbeglice, koji kaže da su nastojanja UNHCR da obavesti stanovništvo Kosova o opasnosti zbog upotrebe oružja naišla na otpor kako „albanskih političkih šefova, tako i administracije NATO-a i Unmika“. Švajcarci radili za NATONaš sagovornik Robert Parsons ne veruje u naučnu zasnovanost izjava Klausa Topfera o tome da količine uranijuma pronađene u tlu nisu za uzbunjivanje. On se pri tom pozivao na nalaze švajcarske laboratorije.
– Laboratorija AC Spiez radi zajedno s NATO-om kao što je Švajcarska zemlja koja, uprkos neutralnosti, radi ruku pod ruku sa NATO u okviru Partnerstva za mir i čini sve kako bi zadovoljila interese SAD – tvrdi Robert Parsons.
Kraj
Autor: Nataša Jokić Izvor: Vesti
ČLANAK NA ENGLESKOM
A shocking text by Senegalese Bakary Kante, head of the UN mission in 1999 about the horrific consequences of the bombing of Serbia was never published, “Vesti” reported.
In May 1999 the United Nations have hidden from the public the report by Bakari Kante, head of the first mission of UNEP (United Nations Environment Program) about the environmental consequences of the bombing of Yugoslavia.
The UN has never published the text, but parts of it leaked to the public thanks to the interviewee of “Vesti”, American independent journalist Robert Parsons, a reporter from the international institutions in Geneva.
He managed to get Kante’s report from his source in UNEP and publish its parts in June 1999 in Geneva daily “Le Courrier” in an article entitled “Hidden alarming report on the consequences of the bombing of Yugoslavia: Toxins that UN will not see”.
Parsons spoke exclusively for “Vesti” about how reports on the health consequences of the use of depleted uranium (DU) weapons in the Balkans were censured and changed in the offices of the United Nations.
After 12 days of his stay in Yugoslavia, which was still being bombed at the time, in May 1999, where he was with missions of other agencies of the UN system, Bakary Kante submitted a report to UNEP which speaks of ecological horror: atmosphere and the soil in former Yugoslavia have been permanently contaminated with toxic materials because of the bombing of industrial-chemical complexes and use of depleted uranium weapons.
The report was categorical in the assessment that the future generations living on the bombarded soil will suffer from cancer, leukemia, the number of miscarriages and deformities of newborns will be increased.
Kante’s report further says that because of the bombing, the nature in Yugoslavia has been contaminated with toxic substances among which the most dangerous is polychlorinated biphenyl (PCB), highly cancerogenous and responsible for immunological diseases. The report stresses that one liter of PCB is enough to contaminate one billion gallons of water.
PCB is located in the electrical substations and numerous oil refineries which were the target of NATO. It is added that the bombing of numerous factories which processed heavy metals caused, among other things, spreading of cadmium and methylmercury (the most poisonous form of mercury). These are metals that are poisonous even if they are spread on an area of several thousand kilometers. The result – the Danube was poisoned.
In the eight chapter of the report Kante speaks about the pollution caused by the use of depleted uranium weapons. “According to available data, NATO used depleted uranium ammunition targeting military and civil targets”.
A 30 – milimeter ammunition was used. It was fired mostly from aircrafts “A-10”, as well as within cruising missiles “Tomahawk”. These missiles can penetrate 57 mm thick steel.
Their load is radioactive and it is believed that they contain uranium 238, whose radiation is approximately 3.4 Mbq. Uranium belongs to a group of toxic elements that enter the second group of radionuclides of very high toxicity. This kind of ammunition is nuclear waste and its use is very dangerous to health.
The use of this ammunition has terrible consequences for the population, because in addition to physical injuries it causes radiological contamination. This contamination has toxic and radiological consequences that cause cancer,” says Kante’s report submitted to the Director General of UNEP, Klaus Töpfer.
Kante further says: “During the use (explosion) of the depleted uranium weapon is produced uranium oxide (U308 and UO2) as well as, among other things, very reactive gases radium and radon. The oxide particles have a width between 0.5 and 5 microns, and wind can carry them to the distance of several hundred kilometers.
Since in the region of Yugoslavia dominate northwestern winds, this means that the pollution goes from Yugoslavia to Hungary, Germany, Croatia and Bosnia, or to Albania, Former Yugoslav Republic of Macedonia and Greece.”
Swiss paid for silence?
Robert Parsons says that one directly informed source told him that in July 1999 a group of Swiss scientists came to even more dramatic conclusions about the effects of DU in the Balkans, then those contained in the prohibited report of Bakary Kante.
Their research was part of the activities of the diplomatic group FOCUS, consisted of Switzerland, Austria, Russia and Greece. As Switzerland was the one paying all the expenses, other members of the group had to remain silent, said Parsons.
Kante warned: “Radiological and chemical contamination do not make a difference between the military personnel who use these missiles, objectives, territories, innocent civilians, media, groups which are there to provide different kind of assistance, nor this contamination stops at state borders, or is time limited. The half-life of depleted uranium is 4.5 billion years”.
Staying in FRY in May 1999, while the bombing was underway, Kante witnessed ecological disaster: “Serious damage was caused to the human environment with destruction of oil refineries, oil-chemical complex, chemical and fertilizer plants, pharmaceutical and other industrial plants.
Existing and potential consequences of the conflict are serious for human environment and affect mostly Serbian part of FR Yugoslavia. Nature and also the population in the Balkans could also be in danger. If the pollution crosses Yugoslav border it could hit other countries in the region. It could also complicate the tragic situation of refugees in some neighboring countries,” says his report.
“The settlements in Kosovo are hit the hardest,” says Bakary. He concludes that “different kinds of international help is needed” so that FR Yugoslavia could face the consequences caused by the bombing to both human environment and the population.
Irradiated food
In his report Kante also warned: “NATO bombing has happened at the time of sowing of crops vital to the population – corn, sunflower, soybean, sugar beet and vegetables. Cast depleted uranium influenced the quality of air, soil, water, which resulted in both short-term and long-term consequences in the food chain”.
The truth can not be hidden – Robert Parsons
“While NATO trumpeted on all sides about its “humanitarian intervention”, the report we now talk about spoke of ecological disaster without precedent in European history,” said Parsons. He recalled that in May 1999 representatives of various UN organizations, among which UNEP, came to mission in FR Yugoslavia and that subsequently every agency should have sent its report.
“Something unusual happened – nobody spoke of the report of UNEP. As soon as it was submitted, the report was classified in the UN and hidden from the public. It probably ended up in the headquarters of UNEP in Nairobi. None of the humanitarian organizations in Geneva was aware of what was going on, not even the employees in the headquarters of UNEP in Geneva,” said Parsons.
“I received Bakary Kante’s report from my contact in UNEP. He gave me the code to use the photocopiers and I quickly printed 30 copies. Geneva “Le Courrier” gave me a whole page on June 19 1999 and I passed everything that was in the censored text,” said Parsons.
After reading the article in “Le Courrier”, UN agencies that participated in the mission in Yugoslavia addressed the reporter rather than the UN, asking him to send them the whole report as they received incomplete text from UNEP. Then a press conference was organized in which he asked Klaus Topfer, the Secretary General of UNEP, why was Kante’s report hidden from the public.
“Topfer said that the report was published and that nothing was hidden from the public. I then said that the report was published because I had published it. “Yes. And what is the problem?” Topfer asked me. I told him that he deprived other agencies of the Bakary Kante’s report although the mandate of UNEP mission in Yugoslavia required that the report is sent to all.
Topfer replied that all agencies got a copy of the report. ‘Well of course they received it because I had sent it to them!’ to which Topfer, again, coldly replied ‘Well, they received the report – what is the problem?’,” Parsons described some moments from the press conference.
Parsons added that the conference, held at the UN headquarters in Geneva, lasted almost an hour and that Topfer left the room dripping wet.
9.45 tons of nuclear waste dumped on Kosovo
Parsons said that already in February 2000 the data of the Dutch government in outlines coincide with the data of the U.S. non-governmental organization MTP (Military Toxic Project). In January 2000 MTP asked the U.S. government to lift the confidentiality tag from the files on the use of DU in Kosovo. MTP received the file on January 30 2000 and based on it, the NGO calculated that 9.45 tons of nuclear waste was dumped on Kosovo.
White House knew that the bombs contained DU
It was only after a great public pressure that the Americans acknowledged that the ammunition was stuffed with “dirty” uranium, the most dangerous to humans and the environment.
The Balkan working group within UNEP was the one to alarm the world public on February 16 2001 by announcing that “dirty” uranium was dumped on Kosovo.
It was announced than that the analysis of 340 samples of soil, water, etc. had shown the presence of transuranium elements such as U-236 and traces of plutonium and fission processes. The presence of plutonium was confirmed by two laboratories – the Swedish Institute for Radiological Protection and the Swiss laboratory AC-Speiz.
DATA CONCERNING THE LOCATIONS OF DEPLETED URANIUM ORDNANCE EXPENDED DURING OPERATION ALLIED FORCE - INFORMATION 24 JAN. 2001
Napomene (Republički geodetski zavod):
Koordinate su u Military Grid Reference System (MGRS) UTM projekcije. Zapis koordinata je specifican, objašnjenje vezano za MGRS je na ovom linku i na ovde.
Takve koordinate pretvaraju se u standardne UTM ili WGS (lat, long) koordinate pomoću konvetrora na ovoj adresi.
Sa standardnim UTM ili WGS koordinatama na Guglovim mapama mogu da se označe pozicije iz priloga.
Komentara: 0