Saopštenje za javnost

U smislu istinitog i objektivnog izveštavanja javnosti u jeku pandemije virusa COVID-19, a kako bismo dodatno sprečili zabunu javnosti i neprimereni strah od divljih životinja (u ovom slučaju – vidre), dajemo sledeće saopštenje.

Tokom prethodnih nekoliko dana u mnogim domaćim medijima, na portalima i društvenim mrežama pojavila se zastrašujuća vest o 93.000 jedinki "vidre" na farmi u Španiji, u jednom selu u pokrajini Aragon, od kojih je većina zaražena SARS-CoV-2 virusom. Pošto tako predstavljaju potencijalne vektore bolesti COVID-19, naloženo je njihovo uništavanje.

Ova vest je u medijima potpuno pogrešno interpretirana i nedovoljno objašnjena, zbog pogrešnog prevoda izvornog teksta. U tom kontekstu Prirodnjački muzej u Beogradu ima obavezu da razjasni situaciju i spreči širenje pogrešnih stručnih informacija.

Prilikom preuzimanja i prevoda izvornog teksta, prevodiocu se potkrala ključna greška u prevodu sa engleskog jezika imena zaražene životinjske vrste, jer se uopšte ne radi o vidri (lat. Lutra lutra), već o tzv. američkoj vidrici, poznatijoj kod nas kao nerc ili vizon (lat. Neovison vison), a na engleskom jeziku American Mink. Ime vidre na engleskom jeziku je Eurasian Otter ili samo Otter.

Nerc je vrsta male zveri iz porodice kuna (lat. Mustelidae) koja je autohtona u Severnoj Americi. Ona se zbog cenjenog krzna širom sveta odgaja na farmama životinja radi razmnožavanja i korišćenja njihovog krzna. Zajedno sa drugim životinjama koje se farmski odgajaju radi korišćenja krzna, nerčevi se svrstavaju u tzv. "krznašice". Status autohtonih populacija ove vrste u divljini je povoljan i stabilan, a vrsta je van svojeg autohtonog areala proglašena izrazito invazivnom vrstom, čija pojava nije dobrodošla s aspekta zaštite prirode.

U Evropi je nerc uspeo da se naseli i ustali svoje prisustvo najpre u zemljama Fenoskandije i baltičkim zemljama, a u ostalom delu Evrope se sreće ređe i u manjem broju. Kod nas je prvi i poslednji put zvanično zabeležena jedna jedinka 1974. godine u okolini Pančeva. Pretpostavlja se da je odbegla s farme koja je nekada postojala u Pančevačkom ritu, a taj jedini dokazni primerak se čuva u našem muzeju. Nerčevi u zarobljeništvu predstavljaju poludomestifikovane jedinke koje su podvrgnute veštačkoj selekciji radi dobijanja različite boje i bogatijeg krzna i one se gaje na farmama upravo radi korišćenja njihovog krzna u industriji odeće i odevnih predmeta.

Evroazijska vidra (Lutra lutra), koja je u domaćim medijima apostrofirana umesto američkog nerca, ne gaji se na takvim farmama. Njen status u prirodi nije povoljan, već je populacija u opadanju, a vrsta je na globalnom nivou svrstana u kategoriju skoro ugroženih, čije se stanje ocenjuje kao pogoršavajuće, jer im opada brojnost i smanjuje se veličina areala. U Srbiji je proglašena za strogo zaštićenu vrstu, a iako je populacioni trend već izvesno vreme stabilan, svrstana je u kategoriju ranjivih i osetljivih vrsta.

S druge strane, a što nije razjašnjeno ni u prevodu niti u prenesenom tekstu iz drugih medija, je da su se nerčevi u Španiji (koje komercijalno uzgajaju na farmama, u tesnim kavezima, i žrtvuju radi korišćenja krzna), kao i ranije neki primerci nerčeva na farmama u Danskoj i Holandiji, verovatno zarazili virusom COVID-19, upravo od ljudi koji su radili na farmama i manipulisali njima.

^{Foto: Getty Images}

Epidemiološkinja Svetske zdravstvene organizacije Marija van Kerkov izjavila je da se smatra da je došlo do uzajamnog zaražavanja ljudi i nerčeva, te da se istražuje kakvu ulogu nerčevi mogu imati u prenošenju virusa.

Iako je izvorni tekst bio ilustrovan fotografijom nerčeva u kavezima koja opisuje o kojoj se vrsti radi i u kojim uslovima žive, srpski mediji su ovaj prevedeni, preneseni i bitno modifikovani tekst ilustrovali fotografijama naše evroazijske vidre u prirodnim uslovima, koje su bile dostupne na internetu.



^{Foto: Getty Images}

Tim putem je naša javnost nehotice obmanuta, a vidrama iz slobodne prirode je naneta šteta, jer su označene kao potencijalna opasnost po zdravlje ljudi, što nije istina.

Divlje životinje koje žive slobodno u prirodi, za razliku od onih potpuno ili delimično domestifikovanih, imaju veoma male mogućnosti da budu zaražene virusom koji hara ljudskom populacijom, a takođe, postoje veoma male šanse da, ukoliko su ipak nekako postale nosioci virusa, da njega i prenesu na ljude.

Prirodnjački muzej apeluje na medije, novinare i prevodioce da savesno rade svoj posao i da ne dovode u zabludu javnost koja je postala posebno osetljiva na svaku novu vest o uzrocima, toku i posledicama aktuelne pandemije.

Takođe, kao što važi i za čoveka, stavljanje svake druge organske jedinke, populacije, vrste ili grupe vrsta na "optuženičku klupu", a bez proverenih i naučno zasnovanih podataka, može biti pogubno po njen status zaštite i opstanak u prirodi.

Jedan od izvornih tekstova koji sadrži prave informacije i ilustraciju: Coronavirus: Spain orders culling of almost 100,000 mink.

Prirodnjački muzej očekuje da mediji koji su nehotice objavili i preneli neistinite informacije, objave ovaj demanti.

PRIRODNJAČKI MUZEJ SAJT, FB STRANA, TVITER, JUTJUB, INSTAGRAM