Krečno leglo je oboljenje koje je prouzrokovano gljivicom Ascosphera apis koja dovodi do uginuća radiličkog i trutovskog legla. To je heterotalična gljivica, tj. ima sposobnost da stvara i muški i ženski micelijum, koji formiraju anteridije i oogonije, a spajanjem polova stvaraju se fruktifikacioni organi u vidu okruglih cista koji sadrže spore. Spore su neverovatno vitalne i otporne na dejstvo pare sumpor-dioksida, ali i formaldehida. U mumificiranim leševima larvi, one ostaju žive i posle 15 godina.
EPIZOOTOLOGIJA
Oboljenje se javlja na otvorenom i poklopljenom leglu sporadično i može se javljati u toku čitavog leta, i to od juna do septembra. Za nastanak oboljenja pored specifičnog uzročnika, veoma značajnu ulogu imaju i nespecifični faktori, u prvom redu povećana vlažnost u košnici, prehlađeno leglo i dr. Sve ovo može dovesti do toga da oboljenje može biti prisutno i nekoliko godina, što se objašnjava činjenicom da gljivice preživljavaju u srednjem crevu pčele i u medu.
Ovo oboljenje nema kontagiozni karakter, iako se uzročnici mogu prenositi u prirodnim uslovima posredstvom pčela, a naročito onih koje su iz mnogobrojnih razloga izgubile orijentaciju ili zbog nesavesno sprovedenih apitehničkih mera od strane pčelara.
Prirodno inficiranje nastaje sporama Ascosphera apis koje u organizam larvi prodiru preko površine tela (kroz pokrov) ili alimentarnim putem kroz digestivni trakt.
Veštačko inficiranje radiličkih i trutovskih larvi može nastati unošenjem ramova sa već bolesnim leglom u zdravu zajednicu ili davanjem hrane koja sadrži gljivice ili mumificirane ili izmrvljene inficirane larve.
SIMPTOMI
U zavisnosi na koji je način došlo do inficiranja i rasprostiranja micelijuma gljivica može se podeliti klinička slika koja se ispoljava u leglu, tj. larvama, i ona koja je prisutna na ramu saća sa leglom.
Kada je u pitanju klinička slika u leglu, ono što je karakteristično je da, ako je inficiranje nastalo micelijumom samo jednog pola, fruktifikacioni organi se ne stvaraju, pa uginule larve imaju belu ili belo-zućkastu boju. Medjutim ukoliko je infekcija nastala sa oba pola, tj. i sa muškim i sa ženskim micelijumom, na površini i u telu bolesne i uginule larve se stvaraju fruktifikacioni organi koji uginuloj larvi daju prljavo tamno-zelenu boju.
Kada je u pitanju klinička slika na ramu saća sa leglom, mlade inficirane larve koje na prvi pogled izgledaju još uvek zdrave, obično se nalaze raštrkane među zdravim leglom, dok se starije već mumificirane larve nalaze u poklopljenim ćelijama. Kada micelijum prođe kroz poklopce ćelija, prekrije spoljnu stranu poklopca i tada zatvoreno leglo ima izgled kao da je posuto brašnom, krečom ili sivkastom prašinom pa otuda i naziv za ovo oboljenje.
DIJAGNOZA
Dijagnoza se postavlja u laboratoriji direktnim mikroskopskim pregledom leševa mumificiranih larvi i izolovanjem gljivice Ascosphera apis na vestački hranljivim podlogama.
Mikroskopski preparati se pripremaju od sastruganih delova tela mumificiranih larvi potopljenih u kap 50%-tnog vodenog rastvora glicerina ili se uzima nekoliko leševa larvi koji se potapaju u fiziološki rastvor. Iz ovih suspenzija se uzima jedna do dve kapi tečnosti i stavlja na mikroskopsku pločicu i kao nativan preparat se posmatra pod mikroskopom pod imerzijom. U preparatima pripremljenim od starijih mumificiranih leševa preparati se posmatraju na velikom uveličanju bez imerzije. Materijal za laboratorijsku dijagnostiku je ram saća sa mumificiranim trutovskim ili radiličkim leglom ili isečak saća sa pomenutim leglom veličine 10x10cm.
TERAPIJA i SUZBIJANJE
Kada se proceni da bolest nije uzela maha, dovoljno je samo da se ramovi sa bolesnim leglom izvade iz košnice, a sama pčelinja zajednica dovede u normalno funkcionisanje bilo da se ona ojača, obezbede suve košnice ili se izvrši preseljenje pčela sa leglom na suv i osunčan teren.
U težim slučajevima infekcije potrebno je zameniti maticu, pčele preneti u novu košnicu, a staru obavezno temeljno očistiti i dezinfikovati let-lampom, zatim spaljivati ili pretapati saće sa bolesnim leglom, kao i izvršiti spaljivanje svih otpadaka iz košnice.
U šećerni sirup ubacuju se mikostatici Nistadin i Askodin.
Preporučuje se nadražajno prihranjivanje pčela da bi se podstakao instinkt za čišćenje. To ima velikog značaja u izbacivanju uginulih larvi, ali i sužavanje prostora u kome pčele borave kako bi ih zaštitili od hladnoće.
* * *
Do sledeće objave, za sve što vas interesuje o krečnom leglu ili uopšte o pčelama, domaćim životinjama, ljubimcima - javite se, iskoristite kontakt-formu portala PPNS ili mejl milan.miki.bojovic@gmail.com.
Foto: vwmin.org
DVM Miki Bojović
APEL ZA NEDIN OPORAVAK I BOLJU BUDUĆNOST
PPNS/KG VODIČ
Komentara: 0