Stanislav Binički - Zalud nam je ginuti ako nemamo šta braniti

Stanislav Binički - Zalud nam je ginuti ako nemamo šta braniti

STANISLAV BINIČKI

Period najviših umetničkih dometa i najvećih profesionalnih iskušenja u razvoju srpske vojne muzike vezuju se za Stanislava Biničkog. Stvaralačkim delovanjem kao dirigent, kompozitor i pedagog izuzetnih sposobnosti i ogromnog autoriteta obeležio je čitavu jednu epohu u srpskoj muzičkoj istoriji.

Rođen je u mestu Jasika nedaleko od Kruševca 27. jula 1872. godine. Završivši osnovnu školu odlazi u gimnaziju u Nišu, gde od prvog razreda uporedo uči sviranje na violini i flauti kod horovođe i vojnog kapelnika Fridriha Brunetija i vojnog muzičara Pavla Gajičića, a zatim i kod češkog pedagoga Josifa Svobode. Već kao gimnazijalac je ispoljio afinitete ka komponovanju i dirigovanju rukovodeći đačkim horovima, a intenzivno bavljenje muzikom nastavio je i tokom studija pevajući u pevačkom društvu „Obilić“, pod dirigentskom palicom Josifa Marinkovića, i „Beogradskom pevačkom društvu“, čiji je upravnik u to vreme bio Stevan St. Mokranjac. Godine 1896, Binički dobija stipendiju Ministarstva prosvete za školovanje na Muzičkoj akademiji u Minhenu, a po odlasku se zahvalno obratio tadašnjem Ministru prosvete, između ostalog rekavši: „...kao glavni predmet u prvom trimestru uzeo sam Teoriju, tako da bih po svršenom školovanju mogao postati dobar kapelnik i učitelj muzike, i da bih mogao uspešno raditi na skupljanju naših narodnih muzičkih umotvorina i dovoditi ih u red modernih kompozicija...“. Prepoznat kao izuzetno nadaren, Binički naredne godine dobija i drugu stipendiju od Ministarstva vojnog, za nastavak muzičkih studija, što će u kasnijem radu umnogome odrediti dalji pravac njegovog umetničkog delovanja. U Minhenu se Binički i ženi koleginicom sa studija Fridom Blank, koja po udaji postaje Miroslava Binički, njegova verna umetnička saradnica, i istaknuti muzički pedagog.

Mars na Drinu

Godine 1899, nakon završetka studija, Binički se vratio u Srbiju gde je postavljen za vojnog kapelnika i referenta za muziku pri Ministarstvu vojnom. Ova dužnost obavezivala je Biničkog da vodi brigu o školovanju kadrova vojne muzike, popunjavanju vojnih orkestara, premeštajima vojnih muzičara i nabavci instrumenata za sve vojne orkestre. Ista godina bila je od velikog značaja kako za Biničkog tako i za celokupnu srpsku muzičku istoriju. Osnovao je prvi simfonijski orkestar u Srbiji pod imenom ,,Beogradski vojni orkestar“ i sa njim održao prvi umetnički koncert, a zajedno sa Stevanom Mokranjcem i Cvetkom Manojlovićem osnovao je i prvu ,,Srpsku muzičku školu“ (današnja MŠ „Mokranjac“) u kojoj je Binički radio kao nastavnik pevanja. U Srpskoj muzičkoj školi su kao pedagozi tada bili angažovani i Cvetko Manojlović kao nastavnik klavira, Miroslava Binički kao nastavnik pevanja, Jovan Ružička kao nastavnik violine i Venceslav Rendl kao nastavnik violončela. Muzičku teoriju je predavao upravnik škole Stevan St. Mokranjac.

Već od prvog umetničkog koncerta koji je priredio 1899. godine sa Beogradskim vojnim orkestrom, kojom prilikom je izvedena njegova uvertira „Iz mog zavičaja“, Binički je domaćoj publici predstavio sasvim nove programske sadržaje. Još uvek odišući tragovima otomanskih porobljivača, Beograd je radoznalo dočekao nov muzički dah koji je Binički unosio izvođenjem svojih i kompozicija inostranih autora. Priređujući koncerte na kojima je izvođena popularna muzika, koji su održavani u bašti kafane „Kolarac“, kao i simfonijske koncerte na kojima su izvođena i dela starih majstora, Binički je edukovao i muzičare i tadašnju publiku, te pedagoški delovao na sve koji su bili spremni i voljni da prime nešto novo.

Početkom 1904. godine rasformiran je Beogradski vojni orkestar i Binički osniva ,,Muziku kraljeve garde“, angažujući vojne muzičare iz različitih sastava sa najviše znanja i orkestarskog iskustva. Godine 1907, Muzika kraljeve garde postaje ,,Orkestar kraljeve garde“, ali se, postavši široko poznat i značajan kulturni faktor, orkestar i danas mnogo češće sreće u muzičkoj literaturi pod prvobitnim nazivom. U periodu do Prvog svetskog rata, delatnost Orkestra kraljeve garde i Stanislava Biničkog, kao njegovog rukovodioca i dirigenta, imala je veliki uticaj na srpske muzičke prilike. Nekoliko značajnih koncerata održano je u srpskoj prestonici i u svima je učestvovao Binički sa muzičarima Orkestra kraljeve garde. Neki od tih koncerata su značajni datumi u našoj muzičkoj istoriji, jer je tada domaća publika bila u prilici da prvi put čuje neka od grandioznih dela klasične muzike, kakve su kompozicije Jozefa Hajdna ili L. V. Betovena. U dvorani „Kolarca“, 12. decembra 1907. godine izveden je oratorijum „Sedam reči Hristovih“ Jozefa Hajdna za solo glas, hor i orkestar. Oratorijum Jozefa Hajdna „Stvaranje sveta“ izveden je 7. aprila 1908. godine u Narodnom pozorištu, a jedan od značajnih događaja, takođe u Narodnom pozorištu, je i „Opersko veče“ održano 10. novembra 1909. godine. Kruna svih dotadašnjih uspeha bilo je izvođenje „IX Betovenove simfonije“ za solo glasove, hor i orkestar, koje se odigralo 5. aprila 1910. godine u Narodnom pozorištu, uz učešće, za tu priliku, specijalno pripremljenog orkestra od 75 muzičara, koga su mahom činili muzičara Orkestra kraljeve garde, i preko 120 članova horskog ansambla, sačinjenog od članova više pevačkih društava. Dok je Binički rukovodio, gotovo, tromesečnim pripremama, i na kraju samim izvođenjem, Miroslava Binički je spremala soliste. O utisku sa te večeri, pored ostalih, nekolike reči hvale napisao je u „Srpskom književnom glasniku“ i, kompozitor i dirigent, Stevan Hristić: „Najzad je Beograd čuo IX Betovenovu simfoniju. Koliko rada! Koliko priprema! I koliko uzbuđenja. O izvođenju kod nas može se reći samo dobro, sa obzirom na naše muzičke prilike. G. Binički je dao upravo više no što naša muzička sredina može dati. Jer, on je stvorio naročitu priliku, naročiti hor i naročiti orkestar. Sve ovo mi u našim običnim prilikama nemamo“.

Narodno pozorište u Beogradu, kao jedna od najznačajnijih civilnih kulturnih institucija u državi, imalo je stalnu saradnju sa vojnim orkestrima i Stanislavom Biničkim još od formiranja Beogradskog vojnog orkestra, a u ugovoru iz 1901. godine koji su potpisali tadašnji upravnik Narodnog pozorišta, komediograf i književnik, Branislav Nušić i komandir BVO Ljuba Marković stoji: „U ovom pozorišnom orkestru ne sme biti nikada manje od 25 muzikanata, koji će se služiti državnim instrumentima i priborom za iste“. U istoj godini Binički je u Narodnom pozorištu dirigovao tim orkestrom u 82 predstave.

Pedagoška aktivnost Stanislava Biničkog je, pored angažovanja u Srpskoj muzičkoj školi, podrazumevala i rad u muzičkoj školi „Stanković“ u kojoj se zalagao za negovanje vokalno-instrumentalne muzičke tradicije i kontinuirano obrazovanje, ne samo pevača i svirača, već i učitelja pevanja i sviranja. Takođe je bio angažovan i na Vojnoj akademiji gde je držao nastavu iz muzičke teorije, pregleda istorije muzike i podučavanja u pevanju rodoljubivih pesama. Nastavni program je sadržao naglašenu etičku dimenziju, kroz vid isticanja i negovanja nacionalnog muzičkog identiteta. Cilj nastave je bio razvijanje estetskih i patriotskih osećanja, čime je ona, osim muzičkog, imala i vaspitni karakter.

Okolnosti Prvog svetskog rata zaustavile su velike napore Biničkog da obezbedi odgovarajuće uslove za nesmetano funkcionisanje vojnih orkestara u okviru vojnog resora i da održi visok nivo stručnog angažovanja Orkestra kraljeve garde. Događaji koji su usledili zaustavili su i, započet procesom profesionalizacije vojske, pokušaj trajnog osiguranja sistemskog obrazovanja vojno-muzičkih kadrova.

Godine 1915, Binički je zajedno sa vojskom prešao preko Albanije. Na tom teškom putu stradaju mnogi muzičari, izgubljena je kompletna muzička arhiva Orkestra kraljeve garde, kao i veći deo instrumenata. Dolaskom na Krf, Binički se angažovao na reorganizaciji ansambala, nabavci novih instrumenata i obnovi notne arhive. Krenulo se od prepisivanja muzičkih partitura i raspisivanja kompozicija po orkestarskim deonicama, kako bi vojne muzike što pre započele svoj rad. Spremnost vojnog vrha da u najkraćem roku sprovede reorganizaciju orkestara ukazuje na visoku svest o značaju delovanja vojne muzike u ratnim uslovima. Orkestarski zvuk na bojnom polju snažno je podupirao moralnu snagu vojske i naroda i negovao veru u osnovne nacionalne vrednosti. Koncerti za vojnike i ranjenike naše i savezničke vojske, dobrotvorne priredbe za izbeglice, porodice poginulih, za Crveni krst, nastupi sa srpskim pozorištima u izbeglišvu, počasti prilikom obeležavanja crkvenih i državnih praznika, predstavljali su vid muzičkog delovanja u okviru kog je bilo potrebno razvijati svest o osećanju nacionalne pripadnosti, osećanju rodoljublja i potrebi očuvanja sopstvene kulture. Koncertna turneja Orkestra kraljeve garde u Francuskoj, koju je je organizovala srpska vlada, a predvodio Stanislav Binički, doprinela je da se Evropa i svet upoznaju sa srpskom kulturom, a srpska vojska i srpski narod steknu velike simpatije naroda savezničkih zemalja.

Nakon oslobođenja, Binički je sa Orkestrom kraljeve garde prvi koncert priredio 7. decembra 1918. godine, a nakon toga, u cilju uspostavljanja prijateljstva između srpskog i ostalih naroda novoujedinjene Jugoslavije, pošao na šestomesečnu turneju nastupivši u Vršcu, Beloj Crkvi, Novom Sadu, Temišvaru, Somboru, Kikindi, Subotici, Osijeku, Zagrebu, Karlovcu, Bjelovaru, Ljubljani, Sarajevu, Mostaru, Splitu, Makarskoj, Sinju, Dubrovniku, Cavtatu, Solunu.

Godine 1920. Binički odlučuje da napusti službu u vojsci i prelazi u Ministarstvo prosvete, nakon čega osniva nacionalnu Operu i postaje njen prvi direktor. Ulogu vodeće muzičke institucije u muzičkom životu Srbije i njene prestonice, u godinama nakon odlaska Biničkog sa dužnosti referenta za muziku Ministarstva vojske, Orkestar kraljeve garde prepušta orkestru Beogradske filharmonije, ali zadržava domet dobro obučenog orkestra sposobnog da izvodi simfonijski program.

Horizont muzičkog polja na kojem je Stanislav Binički delovao i stvarao nesaglediv je, a zasluge i značaj njegove muzičke delatnosti nisu dovoljno istaknute. U decenijama nakon II svetskog rata, gotovo da je zaboravljeno njegovo stvaralaštvo i doprinos razvoju srpske muzičke kulture. Bila je potrebna distanca, i vremenska i fizička, da bismo se prisetili ko je osnovao prvu srpsku muzičku školu, prvi srpski simfonijski orkestar, nacionalnu Operu, ko je tvorac prve srpske opere. Postignuća i stepen njegove posvećenosti radu ne ostavljaju sumnju da je, ono što je radio, činio iz ogromne ljubavi prema muzičkoj umetnosti i sredini za koju ga je prikovala.

Zanimljivo je da je od 1903. godine, kada je stvorio prvu srpsku operu „Na uranku“, na posebno pisani libreto Branislava Nušića, pa sve do 1910. godine, ona izvedena na sceni Narodnog pozorišta svega šest puta. Nakon toga je nema na repertoaru, gotovo, punih 60 godina, sve do 26. septembra 1968. godine, kada ju je Narodno pozorište u Beogradu ponovo stavilo na svoj repertoar povodom stogodišnjice Narodnog pozorišta i pedesetogodišnjice osnivanja Opere. Izgubljenu orkestarsku partituru rekonstruisao je kompozitor Krešimir Baranović, a operu režirao Jovan Putnik.

Kada je, inspirisan pobedom srpske vojske u Cerskoj bici, godine 1915. u Valjevu, komponovao čuvenu orkestarsku kompoziciju „Marš na Drinu“ i posvetio je pukovniku Milivoju Stojanoviću-Brki, stradalom komandantu „Gvozdenog puka“, Binički je stvorio jedan od najvećih simbola hrabrosti srpskog naroda i njegove vojske, koji nadahnjuje svaku novu generaciju Srba i uči ih časti i viteštvu.

Stanislav Binički se povukao iz javnog života 1924. godine da bi se u tišini, u punoj životnoj snazi, posvetio stvaranju. Dvadesetpetogodišnjica njegovog umetničkog rada obeležena je 3., 4. i 5. februara 1924. godine, proslavom u kojoj su učestvovala sva beogradska pevačka društva, celokupni muzički ansambl Opere i mnogi značajni umetnici tog doba. Iskazujući mu poštovanje i divljenje, umetnici-izvođači su pred beogradskom publikom, tom prilikom, izveli gotovo kompletan kompozitorski opus Stanislava Biničkog.
Pod tmurnim oblacima II svetskog rata, u okupiranom Beogradu, tiho i nezapaženo, Stanislav Binički je umro tokom surove zime, 15. februara 1942. godine. Primernim i požrtvovanim radom prineo je sebe najvišim duhovnim idealima prosvetiteljskog uzdizanja generacija Srba koje nastupaju. On, koji je prvi zaorao mnoge brazde na našim muzičkim poljima, on, koji je na njima uzgajao kulturu kolektivnog sećanja i pamćenja, zaslužio je da ga pamtimo. Vojni muzičari, svakako, hoće.

Zastavnik prve klase Radoslav Spasić, Reprezentativni orkestar Garde

Reference:

  • Vasiljević, Maja. Srpske vojne muzike u zemljama saveznika tokom Velikog rata (1916-1918), Filozofski fakultet univerziteta u Beogradu. Dostupno na: linku
  • Dujović, Marijana (2011). Recepcija delatnosti Stanislava Biničkog. Seminarski rad pisan u okviru predmeta Nacionalna istorija muzike 1 pod mentorstvom vanr. prof. Dr Tatjane Marković. Dostupno na: https://www.fmu.bg.ac.rs/dokumentacija/elektronske_publikacije/25%20Marijana%20Dujovic.pdf.
  • Hristić, Stevan (1910). „ Betovenova Deveta simfonija u Beogradu“ – Srpski književni glasnik, s.621.
  • Krajačić, Gordana (2003). Vojna muzika i muzičari 1831–1945. Beograd: NIC Vojska.
  • Milanović, Biljana (2016). Evropske muzičke prakse i oblikovanje nacije kroz kreiranje nacionalne umetničke muzike u Srbiji u prvim decenijama XX veka, Doktorska disertacija na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, Dostupno na: https://fedorabg.bg.ac.rs./fedora/get/o:14196/bdef:Izvestaj/download.
  • Pejović, Roksanda (1991). Stanislav Binički kao dirigent i organizator muzičkog života u Beogradu. U: Zbornik priloga za istoriju jugoslovenske muzike. Beograd: FMU, 5-54.
Izvor: Umetnički ansambl Ministarstva odbrane "Stanislav Binički" 


"MARŠ NA DRINU" - PRVO ZAPEVAN U KRAGUJEVCU

...Za vreme boravka u gradu na Lepenici, Binički je komponovao, priređivao koncerte i starao se da se muzički život odvija i u ratnim uslovima. Još za vreme boravka u Valjevu, inspirisan pobedom srpske vojske na Ceru, avgusta 1914. odlučio je da tom događaju posveti "Marš na Drinu", čije je komponovanje započeo u Valjevu, a završio 25. maja 1915. godine u Kragujevcu.

Izvođene pesme održano je u prisustvu Radomira Putnika, brojnih uglednih građana, među kojima su bili dr Slobodan Jovanović, dr Branislav Petronijević, kao i gost dr Arčibalrd Rajs, profesor iz Lozane, koji je došao da piše o zločinima austrijske vojske...

prvi_prvi_na_skali_stanislav_binicki_-_zalud_nam_je_ginuti_ako_nemamo_sta_braniti 2

RAZNA IZVOĐENJA

CAREVAC (1963)



WILL GLAHE (1963)

Mars na Drinu



THE JOCKERS (1963)



CHET ATKINS (1966)



THE SHADOWS (1966)



JAMES LAST (1968)



SMAK (1983)



PGP RTS (1988)

LAIBACH (1994)



KBO (2001)



BRANIMIR ŠTULIĆ (2010)



BORA DUGIĆ, HOR I SIMFONIJSKI ORKESTAR RTS (2012)



VIVO VOX (2013)



VLADAN VUČKOVIĆ PAJA (2017)



VOJNI ORKESTAR BEOGRAD (2018)



SMAK, UŽIVO



MARŠ NA DRINU - KRAJ FILMA



REČI

Marš na Drinu

U boj krenite junaci svi,
kren’te i ne žal’te život svoj.
Cer nek vidi stroj, Cer nek čuje boj,
a reka Drina - slavu, hrabrost
i junačku ruku oca, sina.

Poj, poj, Drino, vodo, hladna ti,
pamti priče kad su padali.
Pamti hrabri stroj
koji je pun ognja, silne snage,
proterao tuđina sa reke naše drage.

Poj, poj, Drino, pričaj rodu mi
kako smo se hrabro borili.
Pevao je stroj,
vojev’o se boj kraj hladne vode.
Krv je tekla,
krv se lila Drinom zbog slobode."

Tekstopisac: Miloje Popović
Kompozitor: Stanislav Binički
Godina: 1914 (muzika); 1964 (reči)

* * *

VERZIJE

01 Duvacki orkestar BEOGRAD
02 Orkestar garnizona Beograd
03 Djakon Marko Ilic (Nemacka)
04 THE SHADOWS
05 V. P. Carevac i Ansambl Urosevic
06 Jurgen INGMANN
07 Orkestar Garnizona Beograd
08 Ljuba Vidosavljevic & ork Carevac
09 Vico Dardic cita poemu
10 Gorica Ilic (uzivo)

11 Protodjakoni V Mikic i P Percevic
12 SMAK (uzivo)
13 LAIBACH
14 KBO!
15 Reprezentativni orkestar Garde
16 Nikola Urosevic i Narodni orkestar
17 SOULFLY
18 Pihalni okestar LITOSTROJA
19 JOVAN JOVICIC
20 Hor Branko Krsmanovic

21 Nar Ork V P Carevca (stara ver)
22 Dusan Jaksic
23 Spotnicks
24 Duv ork Svetozara Lazovica Gonga
25 The Jokers (1963)
26 Milan Mica Petrovic
27 James Last Orchestra
28 Ansambl Ljubise Kilibarde
29 R M TOCAK
30 Vojni orkestar garnizona Zagreb

31 Gordana Lazarevic Zahar
32 KERMISKLANTEN
33 Gunter Noris and BIG BAND der BUNDESWEHR
34 Duvacki ork garnizona Beogad (iz filma)
35 Simf ork RTV Ljubljana film DRUG PRETSEDNIK CENTARFOR
36 Hor SRPSKE PATRIJARSIJE
37 Bosko Ostojic 1997
38 RADE MARKOVIC Pogibija Garasaninovog unuka
39 Milutin Popovic ZAHAR
40 Omladinski simfonijski orkestar Srbije 2007

41 Orkestar 100 truba 2009 uzivo
42 Darko Lukac 1980
43 Momcilo Moma Stanojevic 1992
44 Horst Wende und seine orch 197_
45 Hazy and his orchester Osterwald
46 AZRA
47 Beogradska filharmonija 2011
48 Chet Atkins
49 ERIC 2012
50 Henry Arland and Hans Bertram 196_

51 Hor KUD Branko Krsmanovic 1991
52 James Last and Berden Stenberg
53 Simf ork RTB dir Angel Surev
54 Nepoznati izvodjac Techno 2012
55 Orkestar Vlaste Jelica 1969 iz serije MUZIKANTI
56 DJ Sale Remix
57 PATTY PAGE Little soldier boy (small part)
58 The Nashville String band
59 CHERRY WAINER (Hammond organ)
60 WILL GLAHE

61 SO RTS Bora Duigić 2012
62 Die JUGENDBLASORCHESTRA 1978...

Izvor: Blog Stanislav Binički 


Donacija za udruzenje PRVI PRVI NA SKALI 2020

STRANICA KOJA SE ČUJE - ZORAN MODLI
PRVI PRVI NA SKALI FB STRANATVITERINSTAGRAM 

ARHIVA PPNS

DREN

ROKENROLER

RADION

MIHAJLO PUPIN

ARČIBALD RAJS

 

Print Friendly and PDF

Komentara: 0

Dodaj komentar

Facebook komentari

Anketa

Da li ste protiv rudnika litijuma u Srbiji?

Ostale ankete
https://ekologijakragujevac.rs/ https://www.facebook.com/stop.gmo.srbija/ https://www.facebook.com/groups/543555452379413/ https://www.facebook.com/PrviPrviNaSkali/ http://www.pmf.kg.ac.rs/botanicka_basta/index.html https://www.pmf.kg.ac.rs/ https://autizamkg.org.rs/ https://www.facebook.com/savez.slepihkragujevac https://ckkg.org.rs/%d1%81%d0%b0%d1%80%d0%b0%d0%b4%d1%9a%d0%b0/ http://vrabac.rs/ https://www.okvirzivota.org.rs/ http://www.pozoristezadecu.com/ https://joakimfest.rs/ http://www.nbkg.rs/index.html https://aiesec.org.rs/lokalna-kancelarija-kragujevac/ https://telok.org/partneri-udruzenja/ https://www.spdradnickikragujevac.com/ https://www.facebook.com/PrviPrviNaSkali/ https://www.facebook.com/aleksandra.n.tasic https://sveoarheologiji.com/ https://www.facebook.com/profile.php?id=100085059140554 http://www.vfphysical.rs/ http://www.milutinstefanovic.com/ http://nevenaignjatovic.com/ http://www.ipsport.net/ http://marepannoniumgarden.blogspot.rs/-i-dupont.html http://www.epodzaci.org/ http://zoran-spasojevic.blogspot.com/ http://www.audioifotoarhiv.com/ http://www.littlelighthouse.net/ http://kozmicbluesemisija.blogspot.com/ https://www.facebook.com/groups/ZoranModli https://www.facebook.com/groups/131568206482/ https://www.facebook.com/stop.gmo.srbija https://prviprvinaskali.com/clanci/recju/autori-ppns/aleksandra-ninkovic-tasic/mihajlo-i-pupin-sa-pasnjaka-do-naucenjaka.html https://prviprvinaskali.com/clanci/slikom/glagoljanja/arcibald-rajs-o-budzaklijskoj-politici.html https://prviprvinaskali.com/clanci/podrska-ppns/podrzi-rad-ug-prvi-prvi-na-skali-donacijom-na-racun-1504516749.html