KRAGUJEVAČKA KNJIGA NEDELJE
Kao jedan od najvećih gradova Srbije, Kragujevac je imao veoma složen i dinamičan istorijski razvoj. Šumadija kao "Pijemont" srpstva, gde se začela moderna srpska država, igrala je značajnu ulogu u prošlosti a njena istorija ispunjena burnim i zanimljivim događajima. Kragujevac kao središnje mesto Šumadije bio je i ostao centralni deo te oblasti, pa i srpske države u celini. Otuda je njegova uloga velika.
O njegovoj prošlosti pisano je mnogo, ali su ti podaci razbacani po raznim časopisima, monografijama i opštim delima. Otuda saznanja prikupljena ovde na jednom mestu , biće za sve koji se interesuju za prošlost Kragujevca pravo otkrovenje. Pored istoriografskog ona imaju i širi društveni značaj, da kod mladih probude radoznalost i upute ih na autentična dela istraživanja prošlosti.
Sagledavajući celokupan istorijski razvoj Kragujevca, došli smo do uverenja da 1941. godina predstavlja kamen međaš, između starog i novog Kragujevca. Ona je i za celokupan srpski narod imala sudbonosan značaj. Tada je određen dalji tok istorije. To je bio razlog što smo knjigu doveli do te godine. Sve ono što se zbivalo posle 1941. godine pripada novom dobu.
Ponirući u prošlost grada na Lepenici pokušao sam otkriti šta je to što ovaj grad čini jedinstvenim i neponovljivim, što ga izdvaja od ostalih gradova. Dugogodišnji rad na izvorima za prošlost Kragujevca omogućio mi je da sa više aspekta sagledam ovu obimnu i složenu temu. Utvrdio sam da su njegovi koreni u dalekoj prošlosti, kada se oko mosta na Lepenici gde je bio prirodan prelaz javljaju prvi tragovi življenja ljudi. Naseljavanjem Slovena na ove prostore mesto je oživelo a u novije doba doživelo procvat i puni razvoj. U XIX veku to je prva prestonica obnovljene srpske države i snažan industrijski grad sa velikim brojem radnika. Iz mozaika sakupljenih kamenčića o Kragujevcu, most na Lepenici („Kamena ćuprija“) predstavlja polaznu tačku, ishodište celokupnog razvoja Kragujevca kroz vekove.
U istorijskom razvoju Kragujevca, naročito u tumačenju pojedinih događaja postoje neistražena mesta. Ta neistražena mesta treba popuniti novim istraživanjima. Proučavanje i naučna obrada novije istorije Kragujevca tek predstoji.
Pokušaj da se napiše knjiga o prošlosti Kragujevca, ima isključivu pobudu da se podstaknu šira proučavanja i sintetička razmatranja uz korišćenje postojećih izvora i literature. Kada sam se uhvatio u koštac sa ovim zadatkom bio sam svestan svih subjektivnih i objektivnih ograničenja koja su u prirodi rada istoričara.
Autor
BIOGRAFIJA
Boriša Radovanović, (1950) profesor istorije, arhivski savetnik. Bavi se tri decenije proučavanjem parlamentarne istorije Srbije i nacionalnom istorijom u novom veku. Posebno interesovanje ispoljio je za proučavanje prošlosti Kragujevca i Šumadije. Jedan je od osnivača "Društva istoričara Šumadije" i pokretač i glavni i odgovorni urednik časopisa "Šumadijski anali" za istoriografiju, arhivistiku i druge društvene nauke, koji izdaje Istorijski arhiv Šumadije.
Objavio je 13 monografskih publikacija, priredio deset istorijskih izložbi iz prošlosti Kragujevca i Šumadije i objavio veliki broj članaka iz istoriografije i arhivistike. Učestvovao je na brojnim naučnim i stručnim skupovima u zemlji i inostranstvu. Član je Međunarodnog arhivskog saveta.
Zaposlen je u Istorijskom arhivu Šumadije u Kragujevcu, u odeljenju za sređivanje i obradu arhivske građe i glavni je urednik časopisa "Šumadijski anali".
IZVODI IZ RECENZIJA
Autorsko delo profesora Boriše Radovanović na nesvakidašnji način i neuobičajenim prezentiranjem istorijskih činjenica plete jednu dugovremenu nit istorijskog realiteta grada na Lepenici.
Kao iskusni tragalac domogao se autentičnih arhivskih izvora koji su njegovoj prezentaciji istorijske prošlosti Kragujevca omogućili da bude fundirana na izvorima prvog reda.
Baveći se publicistikom, objavio je u kragujevačkkom listu "Svetlost" niz članaka iz preistorijskih i istorijskih zbivanja na prostoru današnjeg Kragujevca i bliže i dalje okoline. Nema sumnje da je kao neposredni učesnik i realizator brojnih arhivskih i muzejskih izložbi vrlo znalački koristio svoja saznanja o istorijskim događajima u daljoj i bližoj istoriji Kragujevca.
Autorovi tekstovi pisani su u jednom nizu godina od 1984. do 1990. godine; znači čitavih šest godina bili su štampani u određenoj rubrici "Svetlost", te su kao takvi našli mesto i u ovoj knjizi koja će biti, ništa manje, do izuzetno interesantan itinerer kroz istoriju Kragujevca. Posebno će biti omogućeno čitaocu da se upozna sa istorijskom prošlošću Kragujevca u periodu od dva veka: XVIII, XIX i prvim decenijama XX veka, tačnije do 1918. godine kao i periodom između dva svetska rata. Može se konstatovati da je ovo delo autora Radovanovića prava neophodnost za upoznavanje zavičajne istorije, te će omogućiti nastavicima istorije i učenicima osnovnih i srednjih škola da ga koriste kao zavičajnu istorijsku čitanku.
Pisana lakim i korektnim stilom uz vrlo slikovitu naraciju, ovo delo zaslužuje pažnju čitalaca; kako onih koji ovu materiju vrlo solidno poznaju, tako i onih koji se sa njom do sada nisu susretali...
Blagoje Stokić, profesor istorije
Prošlost Kragujevca u istorijskoj literaturi obrađivana je parcijalno i to uglavnom u sklopu opštih događaja Srbije i Jugoslavije. Malo je knjiga koje sintetizovano prikazuju istoriju Kragujevca. Tekstovi Boriše Radovanovića u knjizi pod nazivom "Stari Kragujevac" umnogome nadoknađuju ovu prazninu u istoriografiji o Kragujevcu. Iako su namenjeni širokom auditorijumu pisani su vrlo stručno i profesionalno.
Kao istoričar i arhivist po struci, Boriša Radovanović je pronašao prvorazredne istorijske izvore na osnovu kojih je umeo da istakne autentičnost i da čitaocu dočara vreme o kome govori.
Izvršena istorijska periodizacija i hronološka i tematska sistematizacija ovoj knjizi daju dodatni kvalitet.
Govoreći o pojedinačnim događajima, pojavama i ličnostima, on prezentira istoriju Kragujevca kroz duži vremenski period, daje razvoj grada po periodima skoro statistički, a poneke događaje izvorno otkriva.
Zbog toga knjiga "Stari Kragujevac" predstavlja vredan prilog ne samo za istoriju grada, već i mnogo šire...
Slobodanka Bogdanović, kustos-istoričar Narodnog muzeja u Kragujevcu
Izdavač: Krug, 1966
Pripremile: Gordana Vučković i Jasmina Marković
Narodna biblioteka "Vuk Karadžić" - Zavičajno odeljenje
NARODNA BIBLIOTEKA SAJT, FB STRANA
PPNS/KG VODIČ
Komentara: 0