Gorela najstarija kuća u Kragujevcu

^{IZ PRETRAŽIVAČA KULTURNOG NASLEĐA}
^{Zgrada u Ul. Svetozara Markovića 9}
^{Izvor: Zavodi za zaštitu spomenika kulture}
^{Ustanova: Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac}
^{Vrsta građe: Nepokretno kulturno dobro}

^{Opis: Kuća u Ulici Svetozara Markovića br. 9 u Kragujevcu, poznata kao kuća dr. Ilije Kolovića, potiče iz prve polovine XIX veka i pripada grupi građevina nastalih u ovoj ulici tokom Miloševog doba. One predstavljaju materijalne ostatke arhitekture starog Kragujevca na osnovu kojih se može naslutiti izgled grada u tom periodu. Ova kuća je tipična građevina srpske čaršije, sa tremom i doksatom na prilaznoj strani, višeslivnim krovom pokrivenim ćeramidom, zidovima rađenim u bondruku i svim drugim karakteristikama vezanih za ovaj period. Najvredniji detalji zgrade su bogato ornamentisani stubovi na tremu i doksatu, zatim tavanice rađene od šašovca i autentična, lučna vrata na pojedinim prostorijama.}

^{Datum nastanka: Prva polovina XIX veka.}

^{Lokacija originala: Kragujevac, Kragujevac}

^{Adresa: Ul. Svetozara Markovića 9}

^{Izvor: Ministarstvo kulture i informisanja}

U požaru koji je danas oko 17 sati izbio u ulici Svetozara Markovića u Kragujevcu, oštećena je stara kuća koja je pod zaštitom države. U toj kući niko nije stanovao, a na sreću požar je brzo lokalizovan, pa nije bilo povređenih, niti se vatra proširila na okolne objekte. Međutim, u Zavodu za zaštitu spomenika kulture, za Nova.rs kažu da je uništeno kulturno dobro s početka 19. veka.

Kuća u centru Kragujevca, u gusto naseljenom delu grada, i u neposrednoj blizini Osnovne škole “Radoje Domanović”, bila je pod zaštitom države kao kulturno dobro, ali je godinama propadala. Požar koji je izbio danas, dodatno je oštetio, ionako zapuštenu i ruiniranu staru građevinu.

Uzrok izbijanja plamena u objektu u kom niko nije stanovao još uvek nije poznat, a gradom su se pronele špekulacije da je možda i podmetnut zbog atraktivne lokacije.

Direktor kragujevačkog Zavoda za zaštitu spomenika kulture, Marko Grković, za portal Nova.rs kaže da je to jedna od najstarijih kuća u Kragujevcu i da potiče s početka 19.veka, iz perioda vladavine kneza Miloša. Kao takva, navodi Grković, kuća je proglašena za kulturno dobro koje je pod zaštitom države.

“Mi smo više puta upozoravali vlasnika da mora da sredi objekat, jer prema Zakonu o kulturnim dobrima, vlasnik je u obavezi da održava zaštićeno kulturno dobro. Mi u Zavodu imamo svu tehničku dokumentaciju za taj spomenik kulture, tako da, koliko god da je uništena u ovom požaru, na tom mestu neće smeti ništa drugo da se gradi, već će kuća prema dokumentaciji morati da bude rekonstruisana i vraćena u pređašnje stanje”, objasnio je Grković.

Kuća koja je danas gorela, među Kragujevčanima je poznata kao kuća doktora Ilije Kolovića, poznatog lekara koji je tokom Prvog svetskog rata srpske vojnike lečio od pegavog tifusa, i na kraju i sam podlegao toj bolesti.

Kuća koja je danas gorela, predstavlja materijalne ostatke arhitekture starog Kragujevca, na osnovu kojih se mogao naslutiti izgled grada za vreme vladavine kneza Miloša.

Najvredniji detalji zgrade su bogato ornamentisani stubovi na tremu i doksatu, tavanice od šašovca i autentična lučna vrata na pojedinim prostorijama, pa kao takva poseduje arhitektonsku i etnografsku vrednost.

Kuća u ulici Svetozara Markovića je 1971. godine proglašena za nepokretno kulturno dobro.

Foto: Nebojša Raus/RAS Srbija
Aleksandra Petrović
Izvor: Nova S, 29. 9. 2020.

VIDEO: Pressek.rs