Na sednici Gradskog veća u Loznici, održanoj u utorak 14. decembra, usvojen je predlog Odluke o stavljanju van snage Odluke o donošenju Prostornog plana grada Loznice od 29. jula 2021. godine. Ovakav Predlog Odluke upućen je Skupštini Grada na usvajanje, objavljeno je na sajtu Grada Loznice.
Sednica Skupštine, održana u četvrtak po hitnom postupku, stavila je van snage odluku o donošenju Prostornog plana Loznice kojim je bila predviđena izgradnja rudnika litijuma u tom kraju.
Podsećamo, u julu je ZA PROSTORNI PLAN GRADA LOZNICE GLASAO 41 ODBORNIK, ŠEST BILO PROTIV, OD 50 PRISUTNIH NA POČETKU SEDNICE (VIDEO). Sednica ostaje upamćena i po obraćanju gradonačelnika Vidoja Petrovića koji je postavio pitanje: "Da li bi bilo uticaja na životnu sredinu?" i odmah i ponudio odgovor: "Pa, ima ga i kada se kreću putnički automobili. Ali, ispod je one dozvoljene, deklarisane vrednosti. Tako i ovde. Tu nema dileme... Ovde ćemo pričati, sa narodom ćemo pričati i na kraju - neka izađe neko neka mi kaže, poznaje li čovečanstvo nešto demokratskije od referenduma?"
Odluka je usvojena bez prethodne rasprave, zbog čega su negodovali odbornici opozicije. Odbornik Srpske radikalne stranke Nikola Samardžić dobio je opomenu, a zbog glasanja bez rasprave pobunila se i odbornička grupa Smelo“, objavio je N1.
Arhiva - Građani tokom ekološkog protesta protiv otvaranja rudnika Rio Tinta u Srbiji, ispred Sava centra na Novom Beogradu, 11. decembra 2021. (Foto: Jovana Đurović, Glas Amerike)
Predsednica Skupštine opštine Loznica Milena Manojlović Knežević rekla je da je 46 odbornika glasalo za, od 54 prisutna odbornika, preneo je FoNet.
Niko nije bilo protiv, ostali su bili uzdržani. Odluka je doneta, naglasila je Manojlović Knežević i istakla da se "dogovorila sa kim je trebalo da se dogovori" o načinu da se o toj temi ne vodi pretres.
Glas Amerike je podsetio da su 29. novembra građani protestovali u Loznici ispred skupštine grada, zahtevajući povlačenje prostornog plana tog grada, kojim je bila predviđena izgradnja rudnika litijuma, a peticiju protiv prostornog plana u tom kraju potpisalo više od 5.000 ljudi, od ukupno 80.000 stanovnika.
Građani tog dela Srbije, okupljeni u udruženja građana kao i opozicioni predstavnici i deo stručne javnosti, usprotivili su se izgradnji rudnika smatrajući da bi to imalo pogubne posledice.
Obrazlažući izmenu dnevnog reda i povlačenje odluke o prostornom planu Loznice, predsednica Skupštine opštine je istakla da je briga o građanima na prvom mestu, "kako je nedvosmisleno poručio predsednik Srbije Aleksandar Vučić tokom posete Gornjim Nedeljicama". Manojlović Knežević je naglasila da, kako je rekao Vučić, neće biti doneta nijedna odluka koja nije u skladu sa narodnom voljom, zbog čega je i sam predsednik vratio dva zakona.
Manojlović Knežević je rekla da je nekoliko odbornika predložilo da se dnevni red sednice, koju je zakazala po hitnom postupku, dopuni predlogom o stavljanju van snage prostornog plan područja posebne namene za realizaciju projekta eksploatacije i preradu minerala jadarit.
Odbornici su predložili da se Skupština Loznice o tome izjasni i zatraži od Vlade Srbije da donese Uredbu kojim bi taj plan prestao da važi, ali su odbornici odbili da taj prdlog stave na dnevni red sednice, javio je FoNet.
PRILOG TV AL DŽAZIRA
Ekološke organizacije: Nije kraj, neophodna odluka Vlade
"Ovo danas za nas u Loznici nije nikakva pobeda, sve dok se Prostorni plan područja posebne namene Jadar trajno ne ukine, jer mi nemamo problem samo sa jednom kompanijom, mi imamo problem sa celom idejom", izjavila je za Glas Amerike Marija Alimpić iz udruženja Zaštitimo Jadar i Rađevinu.
Ona kaže da Prostorni plan Grada Loznice nema težinu koju ima Prostorni plan područja posebne namene Jadar, koji je Vlada Srbije "usvojila ilegalno 2020. godine". Na osnovu tog plana, nastavlja Alimpić, kompanija Rio Tinto je ishodovala lokacijske uslove; prenamenjeno je zemljište iz poljoprivrednog i šumskog u građevinsko, izvršen je otkup tog zemljišta.
Ona objašnjava da je Vladin Prostorni plan ilegalan zato što u trenutku njegovog donošenja rudne rezerve nisu bile overene, što je zakonski uslov. Nije postojala ni studija opravdanosti, neophodna za privatne projekte, dodala je.
"Taj prostorni plan područja posebne namene je ključni dokument koji mora da se ukine kako bi se dalje u potpunosti ukinuo projekat Jadar, što je naš zahtev, kao i zabrana geoloških istraživanja i eksploatacija litijuma bilo gde na teritoriji Srbije", rekla je ona.
Alimpić dalje navodi da okupljena udruženja i građani nastavljaju sa borbom protiv otvaranja rudnika, i pravnim putem, i akcijama građanskog otpora na terenu. "Protesta će biti sve dok se naši zahtevi ne ispune", poručila je ona naglašavajući da se Jadar, Rađevina i Cer moraju shvatiti kao jedna homogena prirodna sredina uprkos drugačijoj administrativnoj teritorijalnoj podeli.
I aktivista Ekološkog ustanka Aleksandar Jovanović Ćuta izjavio je FoNetu da odlukom Skupštine grada Loznice o stavljanju van snage prostornog plana u kojem je projekat Jadar nije rešen problem Rio Tinta u Srbiji, već je potrebno da Vlada Srbije poništi sve sporazume sa tom kompanijom i ukine svoju uredbu iz 2020. godine.
Jovanović je rekao da se Aleksandar Vučić ponaša kao malo dete koje neće da primi "bocu, a onda primi sve odjednom" i da će učiniti sve i ispununiti sve zahteve samo da smiri situaciju do izbora.
Odlukom Skupštine grada Loznica nije rešen problem Rio Tinta u Srbiji, zato ćemo se u subotu u 14 sati okupiti ispred Vlade Srbije i tražiti ukidanje i poništavanje svih sporazuma i obaveza kojim bi se Rio Tinto isterao iz Srbije, rekao je Jovanović i naglasio da je potrebno da Vlada Srbije stavi van snage Uredbu o prostornom planu područja posebne namene za jadarit, koji je usvojen još 2020. godine.
Ovo nije kraj, nijedna normalna država ne prima u svoju kuću takvu kompaniju, osim Aleksandra Vučića, Ane Brnabić i Zorane Mihajlović. Nećemo stati dok to formalno-proceduralno ne završimo, zaključio je Jovanović.
PRILOG RTV PODRINJE
IZVOD IZ PROSTORNOG PLANA LOZNICE
Podsećamo, Odluka o donošenju Prostornog plana grada Loznice objavljena je u Službenom listu broj 7 od 2. avgusta 2021. godine.
U Planskom osnovu za izradu plana, pored ostalog je naveden i Prostorni plan područja posebne namene za realizaciju projekta eksploatacije i prerade minerala „Jadarit“, („Službeni glasnik RS“ br. 26/20).
U Analizi područja lokacije piše:
"Pored saobraćajnih infrastrukturnih koridora, planirana eksploatacija i prerada minerala Jadarita, imaće višestruki uticaj na Loznicu, od ekonomskog, socijalnog, sociološkog do prostorno - razvojnog".
Tu je napisan i zaključak da je "prostor koji razmatra ovaj plan, geostrateški na povoljnom području za razvoj".
"Međutim pojedinačne povoljnosti kao što su saobraćajna pristupačnost i povezanost, hidrološki potencijal, rudni potencijal posebno rude Jadarit, plodnost zemljišta i tradicija razvoja poljoprivrede, solidna šumovitost, potencijal za razvoj turizma koji se zasniva na istorijskom značaju područja Loznice, kulturnom i prirodnom bogatstvu..., svi ovi potencijali su u određenim međusobnim konfliktima, koji samo ozbiljnim i sistematskim planiranjem i realizacijom planova mogu da budu ublaženi i pozitivno iskorišćeni."
U odeljku Zemljište u obuhvatu rudarskih radova, navedena su istraživanja i eksploatacija mineralnih sirovina i uslovi Ministarstva rudarstva i energetike, a dati su sledeći podaci - Odobrena geološka istraživanja mineralnih sirovina:
1) Preduzeće Jadar Lithium d.o.o. Beograd – lokalitet Cer, sirovina bor i litijum;
2 i 3) Preduzeće Euro lithium, Balkan d.o.o. Beograd – lokaliteti Jadar i Badanje, sirovina bor, litijum, natrijum i stroncijum;
4) Rio Sava Exploration d.o.o. Beograd, lokalitet Jadar, sirovina bor i litijum;
"Deo teritorije grada Loznice obuhvaćen je Prostornim planom područja posebne namene za realizaciju projekta eksploatacije i prerade minerala jadarit „Jadar“ (dalje PPPPN „Jadar“) i to cele katastarske opštine (K.O.): Runjani, Lipnica, Bradić, Brnjac, Veliko Selo, Jarebice, Draginac, Simino Brdo, Cikote, Šurice, Stupnica, Slatina, Korenita, Gornje Nedeljice, Donje Nedeljice, Grnčara i Lipnički Šor.
PPPPN „Jadar“ definisane su Granice obuhvata detaljne regulacione razrade (Tematska karta u razmeri R 1:2.500) u okviru kojih se PPPN „Jadar“ direktno sprovodi.
U pogledu koncepcije prostornog razvoja, budućih funkcija, namene zemljišta i pravila uređenja i građenja, prostor potreban za realizaciju projekta „Jadar“ je podeljen na više zona i podzona.
(1) Zona rudarskih aktivnosti – obuhvata prostor potreban za odvijanje rudarskih aktivnosti i prostor u kome će doći do uticaja tih aktivnosti na okolinu, površine 854,8 ha, koji je podeljen na dve podzone.
Podzona pristupa rudniku (podzona 1A) obuhvata prostor i površine potrebne za pristup rudniku i izgradnju površinskih objekata rudnika, koji zauzima 140,24 ha. U ovoj podzoni se planira i izgradnja pojedinih infrastrukturnih sistema i objekata.
Ovim Prostornim planom se u Podzoni pristupa rudniku vrši trajna promena namene površina u građevinsko zemljište posebne namene za rudarske i druge prateće objekte i aktivnosti.
Podzona rudnika i uticaja rudarskih aktivnosti na okolinu (podzona 1B) obuhvata prostor u kome će se odvijati rudarske aktivnosti u užem smislu, odnosno prostor određen rudnim telom u kome će se formirati podzemni rudnik i vršiti iskopavanje i eksploatacija rude (minerala jadarita) u dugoročnom (postplanskom) periodu. Ova podzona obuhvata i površine iznad rudnika na kojima će doći do uticaja rudarskih aktivnosti, odnosno do mogućeg sleganja terena. Granicu ove podzone čini površina od 849,81 ha, određena horizontalnom projekcijom konture rudnog tela planiranog za eksploataciju i zonom uticaja rudnika na površini.
U ovoj podzoni se zadržava postojeća namena površina (pretežno poljoprivredno zemljište). U pogledu režima korišćenja, uređenja i zaštite prostora, u ovoj podzoni se zabranjuje izgradnja novih objekata, izuzev objekata u funkciji posebne namene i pojedinih objekata u funkciji poljoprivrede.
Uzevši u obzir složenost geometrije rudnog tela, podzemna eksploatacija ležišta smatra se jedinom ekonomičnom metodom ekstrakcije, zbog raspona njegove dubine i činjenice da se nalazi u manje naseljenoj oblasti, sa upotrebom poljoprivrednog zemljišta u dolini reke koja je sklona plavljenju.
(2) Zona proizvodno-industrijskih aktivnosti – obuhvata prostor i površine potrebne za izgradnju i formiranje kompleksa u kome se vrši prerada rude i dalja proizvodnja, kao i prostor u kome će doći do uticaja tih aktivnosti na okolinu, ukupne površine od 646,54 ha. Ova zona je podeljena na dve podzone.
Podzona proizvodno-industrijskih aktivnosti (podzona 2A) – obuhvata prostor i površine potrebne za izgradnju i formiranje kompleksa u kome se vrši prerada rude i dalja proizvodnja (litijum-karbonata, natrijum-sulfata i borne kiseline). Ova podzona je određena granicom kompleksa i zauzima površinu od 79,8 ha.
Ovim prostornim planom se vrši trajna promena namene površina i zemljišta u ovoj podzoni u građevinsko zemljište posebne namene za proizvodno-industrijske i druge prateće objekte i aktivnosti.
U ovoj podzoni se planira izgradnja industrijskog železničkog koloseka, internih saobraćajnica i drugih infrastrukturnih sistema i objekata.
Podzona uticaja proizvodno-industrijskih aktivnosti na okolinu (podzona 2B) – obuhvata zaštitnu zonu od 1000m oko kompleksa u kojima se vrši prerade rude i dalja hemijska proizvodnja, odnosno površinu od 646,54 ha.
U ovoj podzoni se zadržava postojeća namena površina. U pogledu režima korišćenja, uređenja i zaštite prostora, u ovoj podzoni dozvoljena je izgradnja novih objekata u skladu sa važećom planskom dokumentacijom, izuzev javnih objekata iz oblasti zdravsta, školstva, sporta, kulture i sl.
(3) Zona deponovanja industrijskog otpada – obuhvata prostor potreban za deponovanje industrijskog otpada, kao i za izgradnju pristupnih saobraćajnica i prateće infrastrukture, površine od 358,52 ha. Sastoji se od dve podzone.
Podzona deponije (Podzona 3A) obuhvata prostor potreban za formiranje deponije industrijskog otpada, izgradnju brane, servisnih saobraćajnica, infrastrukture i drugih pratećih objekata pored deponije, površine od 164,71 ha.
Ovim Prostornim planom se vrši trajna promena namene površina i zemljišta u ovoj zoni, u građevinsko zemljište posebne namene za izgradnju deponije, saobraćajnica i infrastrukture.
Za potrebe izgradnje brane i deponije, ovim Prostornim planom se definiše posebna lokacija pozajmišta gline u blizini planirane pristupne saobraćajnice deponije i državnog puta IB reda broj 27 Valjevo-Loznica, pri čemu se planira obavezna poljoprivredna rekultivacija lokacije.
Podzona uticaja deponije na okolinu (Podzona 3B) - obuhvata zaštitnu zonu od 500m oko objekta deponije, odnosno površinu od 193,81 ha.
U ovoj podzoni se zadržava postojeća namena površina (pretežno šumsko zemljište). U pogledu režima korišćenja, uređenja i zaštite prostora, ova podzona predstavlja zonu kontrolisane gradnje, pri čemu je dozvoljena izgradnja saobraćajnih, infrastrukturnih i objekata hidrotehničke infrastrukture u funkciji deponije.
Podzona pristupa rudniku (podzona 1A), Podzona proizvodno-industrijskih aktivnosti (podzona 2A) i Podzona deponije (podzona 3A) čine kompleks posebne namene u užem smislu, odnosno privredno-industrijski kompleks, koji obuhvata površinu od 384,75 ha, na kojoj se vrši trajna promena namene zemljišta za potrebe realizacije projekta „Jadar“.
(4) Zona saobraćajno-infrastrukturnog koridora (planiranih saobraćajnih i infrastrukturnih sistema) u funkciji posebne namene – obuhvata prostor koridora planirane železničke pruge, planirane nove deonice državnog puta IB reda broj 27 ValjevoLoznica koji je ključni za pristup kompleksu posebne namene, koridora planiranog bočnog gasovoda visokog pritiska i cevovoda tehničke vode u funkciji posebne namene, površine od 480,02ha.
Pored navedenih zona, područje posebne namene u širem smislu obuhvata i površine potrebne za izgradnju pojedinačnih sistema izvan kompleksa posebne namene i Zone saobraćajno-infrastrukturnog koridora, kao što su planirane pristupne saobraćajnice, zaštitna zona dalekovoda, regulacije vodnog zemljišta i pozajmište gline (5).
Iz tabela br. 3: bilans površina kompleksa posebne namene „Jadar“ (zona-podzona-površina/ha)
1 Zona rudarskih aktivnosti 854,8
1A Podzona pristupa rudniku 140,24
1B Podzona rudnika i uticaja rudarskih aktivnosti na okolinu 849,81
2 Zona proizvodno-industrijskih aktivnosti 646,54
2A Podzona proizvodno-industrijskih aktivnosti 79,8
2B Podzona uticaja proizvodno-industrijskih aktivnosti na okolinu 646,54
3 Zona deponovanja industrijskog otpada 358,52
3A Podzona deponije 164,71
3B Podzona uticaja deponije na okolinu 193,81
4 Zona saobraćajno-infrastrukturnog koridora 480,02
5 Površine sistema izvan kompleksa posebne namene i zone saobraćajno
industrijskog koridora 91,51
Planirana saobraćajnica S1 – pristup podzonama 1A i 2A 3,22
Planirana saobraćajnica S2 – pristup podzonama 1A i 2A 3,96
Planirana saobraćajnica S3 – pristup Podzoni 3A 40,9
Zaštitna zona planiranog dalekovoda 110kV 23,23
Regulacija dela toka reke Korenite – vodno zemljište 8,04
Pozajmište gline 12,16
UKUPNO KOMPLEKS POSEBNE NAMENE (1A+2A+3A) 384,75
UKUPNO PODRUČJE POSEBNE NAMENE - OBUHVAT DETALJNE RAZRADE (1+2+3+4+5) 2.030,64
U celini pod nazivom "Osnovna ograničenja i problemi", pored ostalog piše:
"Sve tekuće vode Loznice imaju bujični režim, a karakterišu ih neujednačeni proticaji. Bujični vodotoci su problemi koji pogađaju i izgrađeni prostor i poljoprivredno zemljište... Površinska eksploatacija mineralnih sirovina može negativno da utiče na promenu režima podzemnih voda, tako da se na teritorijama eksploatacionih polja u daljoj budućnosti ne može računati sa stabilnim snabdevanjem vodom iz podzemnih rezervoara. Zbog obaranja nivoa podzemnih voda sve veći broj lokalnih izvorišta podzemnih voda neće biti upotrebljiv, tako da će biti neophodno da se regionalnim vodovodnim sistemima obuhvate i ona seoska naselja koja su se ranije snabdevala iz vlastitih bunara."
Dalje se pominje da je na području Loznice jedan od potencijalnih problema ekploatacija mineralnih sirovina.
"Trenutno, eksploataciona područja nisu velike površine i obima koji može da utiče na makro nivou, ali uticaji na mikro lokaciju i bliže okruženje su evidentni (antimon u Zajači, kaolitni granit u Jadranskoj Lešnici, građevinski pesak i kamen u više naselja). Pored postojeće eksploatacije mineralnih sirovina, planirana eksploatacija jadarita je značajno većeg obima i po površini i po mogućim uticajima na šire okruženje. Osim potpune degradacije prirodnog predela u okviru eksploatacije, dolazi do ugrožavanja životne sredine okolnog prostora, izmene režima podzemnih voda, ugroženosti stanovništva u neposrednom i širem okruženju, izmeštanje infrastrukture, preseljenje stanovništva... Poseban problem za stanovništvo može da predstavlja čekanje na preseljenje. Delovi naselja koji su planirani za preseljenje su uskraćeni za bilo kakvu vrstu intervencija na svojim objektima.
Drugi značajan problem je izgradnja železničke pruge Valjevo – Loznica, ali i obilaznog puta (IB reda br. 26). Pored velikih uticaja na životnu sredinu u toku gradnje ali i u toku eksploatacije, pruga fizički deli teritoriju Loznice na severo-istočni i jugo-zapadni deo.
Nastaje niz problema u saobraćajnoj povezanosti, hidrologiji, korišćenju poljoprivrednog zemljišta, korišćenju zemljišta u zonama zaštite i u delovima između reke Jadar, pruge i novoplaniranog puta Slatina – Lipnica (za potrebe rudnika jadarita). Moguć je problem vodopropusnih moći planiranih propusta kroz trup pruge za bujične vodotoke koji se ulivaju u Jadar. Nedovoljan broj putnih prelaza može da oteža komunikaciju stanovništva, ali i korišćenje poljoprivrednih puteva."
U opisu mineralnih sirovina, u Planu piše:
"Korišćenje i zaštita mineralnih sirovina sprovodiće se intenziviranjem geoloških istraživanja u perspektivnim područjima; primenom tehnoloških sistema sa minimumom otpadaka (tzv. „zeleno inženjerstvo“); sanacijom svih pozajmišta materijala (posebno u rečnim koritima radi zaustavljanja degradacije njihovih morfoloških karakteristika) i optimalnim korišćenjem manjih ležišta mineralnih resursa, pri čemu će njihova eksploatacija biti uslovljena režimima sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja i režimima zaštite predela posebnih prirodnih vrednosti. Eksploatacija mineralnih sirovina obavljaće se na prostorima za koja su odobreni eksploatacioni radovi.
Sa aspekta kvaliteta i količina korisne supstance koja omogućuje eksploataciju značajna su ležišta antimona (Zajača), kaolinisanog granita (Jadr. Lešnica), vatrostalne i keramičke gline (Jadr. Lešnica), kvarcnog peska (Gornja Koviljača), krečnjaka (Granovine i Prkorečka mala) i najznačajnije jadarita (Slatina, Brezjak, Jarebice)".
Upisana je i tzv. Radna verzija projekcije stanovništva, a tu stoji:
"Posebno treba posmatrati naselja Banju Koviljaču, Banju Badanju zbog specifičnog turističkog potencijala, gde se očekuje pojačan razvoj ali smanjenje stalno naseljenog stanovništva. Draginac i naselja u obuhvatu uticaja eksploatacije Jadarita će doživeti demografsku transformaciju, delom zbog raseljavanja stanovništva, delom zbog radnih migracija".
I Stanovanje i socijalni resursi su celina u kojoj se mislilo na potrebe Rio Tinta.
"Poseban vid je stambena izgradnja za potrebe preseljenja stanovništva sa područja rudarskih kopova. Preseljenje se sprovodi prema Programu preseljenja definisanom u PPPPN Jadar".
Pored toga, i Mreža centara i naselja:
"Ekonomska struktura današnjeg stanovništva je relativno ujednačena na celoj teritoriji grada. Značajan uticaj na stanovništvo imaće eksploatacija rude jadarit. Od čisto poljoprivrednog stanovništva očekuje se da će deo stanovništva biti zaposlen na poslovima ekploatacije i prerade jadarita, a da će se baviti poljoprivredom kao dodatnom delatnošću".
Dalje u Planu razmotrena su i Naselja sa specifičnom funkcijom, a tu je zabeleženo:
"Specifičnost ovih naselja je u jednoj ili više razvojno planiranih funkcija, odnosno potencijalnih kapaciteta za razvoj specifične ponude. Ta specifičnost se ogleda prevashodno u turističkim kapacitetima i ponudama, planiranim privrednim kapacitetima, infrastrukturnim objektima i prirodnim posebnostima.
U ovu grupu naselja spadaju:
Banja Koviljača, Banja Badanja, Tršić – Tronoša, Tekeriš, Trbosilje – specifičnost u vezi prirodnih i kulturnih dobara i turizma.
Slatina i naselja pod uticajem eksploatacije jadarita (sprovođenje na osnovu PPPPN „Jadar“), Zajača – specifičnost u vezi eksploatacije mineralnih sirovina".
Takozvana Koncepcija i plan razvoja ovog Plana odnosi se i na projekat "Jadar":
"Planira se da se tehnička voda potrebna za proces eksploatacije i prerade rude jadarit sistemom bunara crpi iz aluviona reke Drine i transportuje do postrojenja podzemnim cevovodom, pod pritiskom, dužine oko 13,5km. Trasa cevovoda tehničke vode se pruža od zone potencijalne eksploatacije tehničke vode u aluvijonu reke Drine duž postojećih saobraćajnica Grobljanska, Maršala Tita, Vlade Zečevića, Ive Lole Ribara, i dalje trasom koja se nalazi između trase planiranog gasovoda i planirane železničke pruge Valjevo-Loznica. Na kraju cevovoda tehničke vode moguće je u okviru kompleksa predvideti rezervoarski prostor za potrebe eksploatacije i prerade minerala jadarita „Jadar“.
To nije sve u ovoj Koncepciji i planu razvoja kojim se Loznica podređuje projektu Rio Tinta, tj. ćerke firme Rio Sava:
"Planira se rekonstrukcija postojeće vodovodne mreže na deonici Žeravija-GrčaraGnila i izgradnja nove vodovodne mreže na deonici Gnila-kompleks Jadar. Tačno određivanje trase i sprovođenje izgradnje dela cevovoda na deonici Gnila-kompleks Jadar planira se kroz izradu Urbanističkog projekta...
Za potrebe izgradnje sekundarne vodovodne infrastrukture i priključenja na vodovodnu mrežu objekata u funkciji eksploatacije jadarita moguća je izgradnja cevovoda u skladu sa tehničkom dokumentacijom i uslovima JP Vodovod i kanalizacija iz Loznice...
Za potrebe izgradnje kanalizacione infrastrukture i odvođenja otpadnih voda iz objekata u funkciji eksploatacije jadarita moguća je izgradnja kanalizacione infrastrukture u skladu sa tehničkom dokumentacijom i uslovima JP „Bodovod i kanalizacija“ iz Loznice".
I celina pod naslovom Planirano stanje, bila je usklađena sa potrebana Rio Tinta/Rio Save:
"U cilju realizacije projekta „Jadar“ planirati izgradnju i opremanje elektroenergetskih objekata neophodnih za funkcionisanje pogona za eksploataciju i preradu minerala jadarita i lokacije za nove objekte transformacije i trase budućih napojnih vodova.
Na osnovu prostornog plana područja posebne namene za realizaciju projekta eksploatacije i prerade minerala jadarita „Jadar“, potreba za električnom energijom pogona za eksploataciju i preradu iznosi 45MW (sa faktorom snage 0,95) uz maksimalno očekivano vršno opterećenje od oko 65MVA. Napajanje kompleksa posebne namene obezbeđuje se priključenjem na postojeći prenosni dvosistemski dalekovod 110kV sa oznakama 106A/2 i 106B/3 u vlasništvu Elektromreža Srbije a.d. Procenjuje se da su oba postojeća dalekovoda 110kV (106A/2 i 106B/3) potrebna da bi se zadovoljio traženi kapacitet kompleksa posebne namene. Priključenje kompleksa posebne namene na prenosni dvosistemski dalekovod obezbeđuje se presecanjem dvosistemskog dalekovoda u ukupnoj dužini od oko 640m i njegovog dvostranog uvođenja u planirano priključno razvodno postrojenje (PRP)".
Za potrebe napajanja sistema bunara i pumpi za crpljenje i transport tehničke vode u okviru planiranog kompleksa posebne namene „Jadar“, od aluviona reke Drine do kompleksa posebne namene (podzone 2A i 1A), potrebna je jednovremena snaga od oko 750kW. Napajanje električnom energijom planirane trafostanice TS 35/h kV na lokaciji vodozahvata, obezbeđuje se priključkom na distributivni 35kV dalekovod Lešnica – „Loznica 1“ na ogranku za TS 35/10 kV „Janja“. Prema uslovima nadležnog operatera, mesto priključenja (po principu „ulaz-izlaz“) je moguće izvesti izgradnjom razvodnog postrojenja 35kV sa 4 ćelije (3+1) i mernom opremom na delu k.p. 2299 u K.O. Lešnica. Za povezivanje TS 35/h kV na lokaciji vodozahvata i razvodnog postrojenja potrebno je izgraditi odgovarajući nadzemni dalekovod 35kV dužine oko 7km.
Za potrebe napajanja sistema objekata na izdvojenoj lokaciji Podzone deponije industrijskog otpada u okviru planiranog kompleksa posebne namene „Jadar“, potrebna je jednovremena snaga od oko 500kW uz mogućnost dvostranog napajanja i to:
priključenjem planirane TS 10/0,4kV na distributivnu mrežu, izgradnjom nadzemnog dalekovoda 10kV, dužine oko 5km i uređenjem priključnog mesta u TS 35/10 kV „Zavlaka“ (k.p. 2978/9 u K.O. Zavlaka izvan obuhvata Prostornog plana),
priključenjem planirane TS 10/0,4kV na planiranu TS 110/h kV u okviru kompleksa posebne namene (Podzona 1A) sa odgovarajućim nadzemnim dalekovodom 10 kV, dužine oko 8km".
Plan sadrži i Ekološke uticaje eksploatacije jadarita na životnu sredinu:
"Rudarsko-industrijski kompleks, pored svog strategijskog značaja ima i svoju ekološku dimenziju koja se ispoljava kroz zagađenje vazduha, zemljišta, površinskih i podzemnih voda, termalno opterećenje sredine, emisiju buke, itd.
Zaštita životne sredine i mere zaštite koje se odnose na eksploataciju i preradu jadarita se direktno primenjuju iz Prostornog plana područja posebne namene za realizaciju projekta eksploatacije i prerade minerala jadarita Jadar".
Dalje su pobrojane tzv. Posebne mere zaštite životne sredine (naročito se utvrđuju), međutim, tu se Jadar ne pominje kao projekat Rio Tinta, već samo kao reka, u celini: Kontrola upotrebe agrohemijskih sredstava u cilju smanjivanja zagađenja zemljišta iz poljoprivrede i očuvanje zemljišta koje se odlikuje visokim poljoprivrednim vrednostima:
"Poseban interes grada je očuvanje zemljišta koje se odlikuje visokim poljoprivrednim vrednostima kao što je ilovasti aluvijum (uz Drinu i srednji tok Jadra), gajnjača (uz reku Jadar između Kozjaka i Straže) i gajnjača u lesiviranju"!
Planom su bili obuhvaćeni i Zaštitni pojasevi u infrastrukturnom koridoru i Zone i lokaliteti za industriju i MSP, takođe uklopljeni sa projektom Jadar.
"Na području plana su sledeći infrastrukturni koridori:
infrastrukturni koridor novoplaniranog koridora državnog puta IB reda br.26 – brza saobraćajnica;
infrastrukturni koridor državnog puta IB reda br.27 – nova deonica uslovljena eksploatacijom jadarita;
U prostornoj strukturi Loznice, izdvojili bi se sledeći industrijski centri:
industrijski centar – Loznica;
industrijsko – rudarski centar „Jadar“
mali industrijski centri – naselja sa 50-100 zaposlenih u industriji i
vrlo mali industrijski centri – naselja sa manje od 50 zaposlenih u industriji
Kao da su ikakva zaštita od mogućih zagađenja aktivnostima unutar projekta Jadar, planom su predviđeni zelenilo i površine pod zelenilom:
"Zaštitno zelenilo u sistemu zelenih površina treba da obezbedi povezivanje zelenih površina u građevinskom reonu sa šumskim i zelenim površinama van građevinskog područja. Zaštitno zelenilo obavezno formirati... oko zone deponije planirane u sistemu funkcionisanja projekta Jadar".
Ovog projekta Rio Tinta u Srbiji tiče se i celina Stanovanje srednjih gustina - višeporodično. Tu piše:
"Osnovna namena: višeporodično stanovanje (stambeni objekti sa više od 3 stambene jedinice po objektu):
kao pretežna namena dozvoljava se u naseljima: Lešnica, Jadranska Lešnica, Lipnički Šor, Kozjak, Lipnica, Draginac i u naseljima koja gravitiraju eksploataciji jadarita (Gornje i Donje Nedeljice, Brezjak);
može biti kompatibilna namena na površinama sa osnovnom namenom mešovita namena u tom slučaju važe pravila za mešovitu namenu;
ne dozvoljava se u zonama zaštite prirodnih i kulturnih dobara.
Projekat Jadar odredio je i Način sprovođenja postojeće planske dokumentacije.
"Postojeća planska dokumentacija koja se direktno sprovodi:
Prostornog plana područja posebne namene za realizaciju projekta eksploatacije i prerade minerala „Jadarit“, („Sl. glasnik RS“ broj 26/20). Direktno se sprovode regulaciona rešenja, pravila uređenja i građenja..."
Za površine u obuhvatu PPPPN za realizaciju projekta eksploatacije i prerade minerala „Jadarit“, za koje nije propisana direktna primena PPPPN i nije propisana obavezna izrada plana nižeg reda, primenjije se ovaj PPG Loznice u koji su ugrađene smernice plana višeg reda.
Prostorni plan područja posebne namene infrastrukturnog koridora železničke pruge Valjevo – Loznica („Službeni glasnik PC”, broj 1/13), osim u delu koji je stavljen van snage usvajanjem PPPPN za realizaciju projekta eksploatacije i prerade minerala „Jadarit“.
Završni pomen Jadra tiče se Prioritetnih planskih rešenja:
"Isticati specifičnosti grada Loznice kroz:
Specifični cilj 1. Realizacija projekta eksploatacije jadarita
Specifični cilj 2. Zaštita životne sredine
Specifični cilj 3. Razvoj turizma".
Snimak ekrana: BN TV Info Obrada: Prviprvinaskali.com Izvori: Grad Loznica; N1; Glas Amerike, 15. i 16. 12. 2021.
