Nadahnutom i optimističkom rečenicom, kao što i dolikuje pretprazničnom raspoloženju: „Arheologija nije izašla iz mode”, autorka izložbe Branka Zorbić, viši kustos arheolog kragujevačkog Narodnog muzeja otvorila je izložbu „Između zemlje i neba” u ponedeljak, 22. decembra u Malom likovnom salonu. Izložba je posvećena životu ljudi u neolitskim naseljima centralne Šumadije i prikazuje svakodnevni život, rad i način stanovanja njihovih žitelja iz neolitskog perioda.
- Cilj izložbe je da na prijemčiv način približi svakodnevni život i rad, način stanovanja i duhovni život čoveka iz neolita. U tu svrhu urađena je idealna rekonstrukcija neolitske kuće, sa vidljivim konstruktivnim elementima: na koji način se gradio zid, od kojih materijala se postavljao temelj, krov, enterijer kuće, podna arhitektura u koju spadaju peć, banak, pregradni zidovi, ognjište..., ističe autorka Zorbić, dodajući da su uz neolitsko stanište izloženi i ostali predmeti iz Praistorijske zbirke Narodnog muzeja u Kragujevcu.
Ovaj period od kraja šestog i petog milenijuma pre nove ere poznat je po Starčevačkoj i Vinčanskoj kulturi, s tim što je po autorkinoj zamisli ovako koncipirana postavka mahom reprezent Vinčanskog načina života.
- Izloženi su predmeti sa tri relativno dobro istražena naselja: Divostina, Grivca i Kusovca, mada na našim prostorima ima više desetina registrovanih, ali neistraženih naselja iz oba perioda poput Resnika, Jovanovca, Donjih Grbica, Dobrovodice..., kao i na teritoriji samog grada na lokaciji Instituta za strna žita koja pripada starijem – Starčevačkom dobu, naglašava autorka izložbe.
Sem rekonstrukcije neolitske nastambe posetioci izložbe mogu da pogledaju način na koji su naši preci uzgajali i mleli žito, jer su ove kulture pre svega bile zemljoradničke u kojima se uzgajao grašak, monokokum i dikokum – primitivne sorte pšenice.
Sem zemljoradnje i stočarsta, jer u to vreme već su bili domistificirani goveče, ovca i svinja, žitelji neolitskih naselja na tlu Šumadije bavili su se i sakupljačkim poslovima, odnosno svime onim što je moglo da se pronađe u prirodi, ali i dalje veoma intenzivno lovom i ribolovom.
Na izložbenoj postavci mogu se pogledati njihovi harpuni, udice, rekonstrukcija ribarske mreže sa utegama. Prikazana je i njihova obrada kamena, niz kamenih alatki, ali i već zavidan nivo u izradi keramičkih posuda.
Sa svojim saradnicima ona je na izložbenoj postavci „oživela” i način tkanja iz ovog perioda koji je dobio naziv po nalazištu Vinča kod beogradskog Belog brda.
- Urađena je idealna rekostrukcija vertikalnog razboja iz ove epohe sa tegovima koji su mogli da budu keramički ili od životinjskih kičmenih pršljenova, kao i tkanina sa motivom koji se nalazi na suknji ženske antropomorfne figurine iz Grivca sa autentičnim motivima i bojama. Ljudi tog doba voleli su kombinaciju crne, crvene i bele, ali i drugih boja poput plave. Boje su spravljali od mineralnih i biljnih izvora, a od materijala su koristili vunu i lan, ističe naša sagovornica.
- Starčevačka poljoprivreda je iscrpljivala zemljište, ali je zato razvijenija zemljoradnja vinčanskog čoveka omogućila veće i dugotrajnije naseobine. U Divostinu je pronađeno više od 20 kuća i to većih dimenzija u kojima su mogle da obitavaju i po dve porodice. Uslovi za podizanja tih naseobina su bili opšti jer se i današnja sela nalaze na lokalitetima gde ih je podizao čovek iz Vinčanskog perioda, ukazuje Branka Zorbić na ovu činjenicu.
Prilikom ove nesvakidašnje i izuzetno zanimljive rekonstrukcije nastambe i načina života neolitskog čoveka na našim prostorima autorka Branka Zorbić imala je veliku i nesebičnu pomoć, pre svega od akademskog vajara Milorada Zorbića, koleginica Ane Andrejević i Marije Sarić, kao i fotografa Predraga Mihajlovića Cileta i Zorana Veličkovića.
Komentara: 0