Iz albuma Arhiva

PRVI PRVI NA SKALI: KG VODIČ
ISTORIJSKI ARHIV ŠUMADIJE KRAGUJEVAC

Prva objava na PPNS: 20. 10. 2015.


Karađorđev dom u Rači je nastao kao dom za nezbrinutu decu i siročad Dunavske banovine sredstvima izdvojenim iz Fonda Kraljice Marije. Izgradnju su pomogli imućniji građani Rače. Građen je od 1929. do 1933. godine prema arhitektonskom rešenju arhitekte Dušana Mičevića.

Zgrada je rađena u duhu eklektike sa elementima neorenesanse i secesije, koji su ugrađeni u balkone i ukrasne ramove glavnog portala zgrade od kovanog gvožđa. Ovo velelepno zdanje četvrtaste osnove čine četiri pravougaone kule visine po 17m i najveća, visine 19m, koja u vidu izbačenog rizalita čini glavnu fasadu. Celokupna građevina, zajedno sa kulama, završava se zupcima karakterističnim za srednjevekovna utvrđenja. Zgrada ima dva glavna i jedan pomoćni ulaz. Holovi su izuzetno prostrani. U prizemlju su bile smeštene kuhinja, trpezarija, sanitarni čvor, vešeraj i radionica za održavanje. Na spratovima su se nalazile sobe za štićenike, učionice i kancelarije.

Fasada je prvobitno bila okrečena u svetlo oker nijansu, a sada je zelene boje, dok čitava njena površina projektuje strogo uređen harmoničan i simetričan linearni dijagram bez suvišne plastike i skupih materijala. Desno od glavnih vrata je 1998. godine postavljena bronzana spomen ploča povodom godišnjice proboja Solunskog fronta. Na ploči je mali štit sa krstom i ocilima i portret ratnika Solunca sa natpisom:

Srpskim ratnicima palim za slobodu Otadžbine 1914 -1918

Objekat „Karađorđev dom“ utvrđen je za nepokretno kulturno dobro - spomenik kulture rešenjem SO Rača br. 020-75/88-01 od 25. novembra 1988. godine.

Kao humanitarna ustanova dom je radio do 1941. godine. Po završetku rata, 1945. godine u ovu zgradu je smeštena Gimnazija, potom Poljoprivredna škola, pa Osnovna škola „Karađorđe“, sve do 1999. godine kada su se u ovaj objekat privremeno uselile izbeglice sa Kosova i Metohije.

Izvor: Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac