Veliki školski čas: Lekcije iz pamćenja

I ove godine, na osamdeset treću godišnjicu stradanja civila u Kragujevcu, održaće se centralna manifestacija Oktobarskih svečanosti „Veliki školski čas", u ponedeljak 21. oktobra sa početkom u 11 časova ispred „Spomenika streljanim đacima i profesorima", u okviru Spomen-parka „Kragujevački oktobar".

U okviru programa biće izvedena poema „Lekcije iz pamćenja" autora Dragana Hamovića, u režiji Nebojše Dugalića.

Glumački ansambl čine: Nebojša Dugalić, Boris Pingović, Miloš Krstović, Saša Pilipović, Nikola Milojević, Dragan Stokić, Avram Cvetković, Nađa Jakovljević, Ana Todorović, Aleksandar Petković i David Pilipović.

Učešće imaju i glumci Bard teatar: Mihajlo Milošević, Veljko Trifunović, Ilija Anastasijević, Slobodan Jakovljević, Novak Vukićević i Matija Stevanović.

Kompozitori su Kalin Dugalić i Jana Dugalić, dirigent je Milan Nedeljković, a za kostime je bila zadužena Jelena Janjatović.

Pozivamo građane da u što većem broju prisutvuju događaju, da zajedno još jednom pošaljemo poruku mira i sačuvamo sećanje na naše stradale sugrađane, poruka je iz Spomen-parka "Kragujevački oktobar".

O poemi

Kada je pesnik Dragan Hamović dobio poziv da napiše poemu za „Veliki školski čas“ u Šumaricama, već je imao iskustvo pisanja poeme o streljanju u rodnom Kraljevu. Oba istorijska događaja bila su dva čina iste tragedije koje se dogodila 1941. godine. Kada su stala streljanja talaca u Kraljevu, nastavljena su još silovitije, u Kragujevcu. Imajući u vidu ovu istorijsku povezanost, pesnik Hamović je osećao dug prema ovoj nesagledivoj temi. I čini se da ga je odužio, jer njegove poeme „Prisutni građani“ i „Lekcije iz pamćenja“ čine neodvojivu celinu, „oktobarski diptih“ koji će se možda nekada i objediniti među koricama iste knjige.

Usresređen na pojedinca, Hamović posuđuje glas žrtvama, ubeđen da „glasovi mrtvih nisu mrtvi glasovi“, te se iz dramski komponovanog monoglasja izdvajaju glasovi đaka, profesora, preživelih velikana srpskog glumišta, sveštenih lica, zanatlija, pripadnika manjinskih grupa.... „Uprkos višoj i strogoj naredbi“, postoje izuzeci koji su odstupili iz banalne mašinerije zla, i na svoju ruku spasili mnoge živote, kao što je nemački vojnik Maks, „profesor slavist iz grada Drezdena“. I njegov glas, čini se usamljen, stapa se u monoglasje ove poeme.

Vera u život i vaskrsenje, u Hamovićevoj poemi, podstiče nas da prevaziđemo nepravdu i da se borimo za svoju istinu trpeljivim i katkad glasnim, katkad tihim pamćenjem.

Prve komemoracije u Šumaricama, 1953.

ВШЧ
Akademija pod imenom „Veliki školski čas“ prvi put je održana 1944. godine u Kragujevcu, a prva manifestacija na samom mestu, pored humki u Šumaricama 1957. godine. Od 1963. godine organizaciju preuzima Spomen-park „Kragujevački oktobar“. Tada dobija novu fizionomiju: sadrži elemente odavanja pošte streljanima i elemente umetničkog programa. Tokom komemorativnog dela intonirala se himna, polagani su venci, govorili su preživeli sa streljanja i prenošene kratke vesti sa svetskih ratišta. Umetnički deo činio je izbor proznih i poetskih tekstova iz postojećeg rodoljubivog štiva, u nastupu dramskih umetnika kao i učešću poznatih horova i orkestara.

Takav program, prilagođen novim zahtevima, od 1964. godine sa početkom u 11 sati i trajanju od 45 minuta, počeo je stalno da se održava kod ”Spomenika streljanim đacima i profesorima”.

IZ ARHIVE PPNS: VELIKI ŠKOLSKI ČAS