Monumentalnu građevinu veću od Gračanice, za koju se pretpostavlja da je srednjovekovna crkva i da pripada Nemanjićima, pronašao je tim arheologa na lokalitetu Dvorine, kod Aranđelovca, kazao je za Tanjug kustos Narodnog muzeja u Aranđelovcu Vladan Milivojević.
Tim arheologa je tragao za ostacima kuće poslednjeg srpskog despota Pavla Bakića, ali je pronađeni tesanik sa ostacima freskoslikarstva otklonio sumnje da je reč o crkvi.
Milivojević navodi da je pred nama najznačajnije otkriće srednjevekovne arheologije kod nas u proteklih nekoliko decenija.
„Reč je o srednjovekovnoj crkvi koja je dugačka 27, a široka 14 metara, ukrašena živopisom velikih majstora, što je čini jednom od najvećih u tom dobu. Ne postoji nikakav pisani trag o toj crkvi što naše otkriće čini još vrednijim”, kazao je Milojević.
On je dodao da timom arheologa na lokalitetu Dvorine u srcu Šumadije rukovodi Dejan Radičević sa Odeljenja za arheologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu.
Milojević kaže da su na lokalitetu pronađeni fragmenti u šutu sa svetiteljskim likovima.
„To nas navodi na pretpostavku da je zadužbina ovakvih dimenzija, mogla biti samo vladarska i da je pripadala Nemanjićima. Takođe pretpostavljamo da je crkvu podigao car Dušan, sredinom 14. veka u doba najvećeg procvata svoje vladavine”, kazao je Milivojević.
Za njega nema dileme da je bogato stanovništvo živelo u srednjem veku na lokalitetu koje istražuje.
„O tome svedoče masivni nadgrobni spomenici. Nastavićemo istraživanje celog lokaliteta i verujem da ćemo naići na još neka uzbudljiva svedočanstva o načinu života u srednjem veku u Šumadiji” kazao je Milivojević.
Arheološko otkriće na Venčacu – Dvorine, Izvor: Narodni muzej Aranđelovac, 13. 6. i2016.
U organizaciji Narodnog muzeja u Aranđelovcu, pod rukovodstvom doc. dr Dejana Radičevića (Filozofski fakultet u Beogradu), u saradnji sa Zavodom za zaštitu spomenika kulture u Kragujevcu, nakon više godina nastavljena su arheološka istraživanja na lokalitetu Dvorine – Madžarsko groblje na Venčacu. Otkriveni su i delimično ispitani ostaci velike srednjovekovne crkve.
Crkva je bila živopisana, prema preliminarnim procenama, u drugoj polovini 14. veka. Reč je o freskama izuzetnog kvaliteta. Danas su lokalitet posetili Njegovo preosveštenstvo episkop šumadijski gospodin Jovan, sa sveštenstvom, i predsednik opštine Aranđelovac, gospodin Bojan Radović.
Prema rečima šumadijskog vladike Jovana, ovo otkriće će promeniti istoriju našeg kraja…
Završena arheološka istraživanja na Venčacu, Izvor: Narodni muzej Aranđelovac, 12. 7. 2016.
Ovogodišnja arheološka kampanja na lokalitetu Dvorine/Madžarsko groblje je okončana. Sa pripremnim radovima trajala je od kraja marta do početka jula.
Organizator istraživanja je Narodni muzej u Aranđelovcu, rukovodilac doc. dr Dejan Radičević (Filozofski fakultet u Beogradu), a saradnici stručnjaci Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Kragujevcu. Postignuti su veoma značajni rezultati, koji će u dobroj meri izmeniti naš pogled na srednjovekovnu prošlost, ne samo Arađelovca i okoline, već i čitave Šumadije. Mada će iskopavanja na ovom nalazištu potrajati i o istoriji ovog zaboravljenog mesta još mnogo toga će se narednih godina saznati, već sada možemo sa sigurnošću reći da su na Dvorinama pronađeni ostaci jedne od najvećih i najvažnijih srednjovekovnih crkava u ovom delu Srbije.
Sazidana je u doba Nemanjića, polovinom 14. veka, a njen ktitor bio je ili neko od tadašnje najviše vlastele ili jedan od srpskih kraljeva i careva, možda i neko od članova vladarske porodice. To se zaključuje na osnovu dimenzija, kvalitetnog načina gradnje i izuzetnog živopisa kojim su zidovi crkve bili ukrašeni.
Nekoliko fragmenata sa predstavama lica svetitelja plene svojom lepotom i koloritom. Zidanje i opremanje takve građevine mogli su sebi da priušte samo najmoćniji – vladari i velmože. Reč je o hramu čija arhitektura spada u tzv. srpsko-vizantijski stil gradnje (jedini je takav u Šumadiji), sa osnovom u koju je upisan krst, sa četiri slobodno zidana stupca koja su nosila kupolu, sa centralnom apsidom na istoku i dve bočne kojima se završavaju proskomidija i đakonikon, dok je na zapadu crkva imala pripratu ili zidani trem.
Po sadašnjim saznanjima, širina crkve iznosi najmanje 13 m, a dužina preko 20 m. Severno od crkve nalaze se ostaci monumentalnog objekta, čija funkcija i dalje nije odgonetnuta. Možda je reč o vlasteoskoj kući (dvoru) ili ostacima manastirskog konaka ili trpezarije, što bi značilo da je čitav kompleks mogao biti i manastir, opusteo i porušen u vreme Turaka. Lokalitet su tokom arheoloških radova u junu i početkom jula, pored predstavnika lokalne samouprave, posetili brojni ugledni stručnjaci i naučnici, saradnici Muzeja i zainteresovani sugrađani.
Posebno ističemo dve posete Njegovog preosveštenstva, episkopa šumadijskog gospodina Jovana, koji je 11. jula na lokalitetu, uz prisustvo brojnog sveštenstva i monaštva, osveštao postavljeni krst i zvono i odslužio arhijerejsku liturgiju. Narodni muzej u Aranđelovcu se još jednom zahvaljuje svima onima koji su na bilo koji način pružili pomoć pre i u toku istraživanja lokaliteta. To su: Omya – Venčac, Geopiramida, Greeny– Orašac, VTŠSS Aranđelovac, Udruženje građana Pavle Bakić, Udruženje građana Tragovi, livnica Integral, Dejan Rajković iz Jarmenovaca, Novo i Bogdan Bakić...
Dvorine – najbolje ocenjen arheološki projekat za 2019. godinu, 29. 4. 2019.
Dvorine – najbolje ocenjen arheološki projekat za 2019. godinu na konkursu za kulturno nasleđe Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije.
Arheološka iskopavanja velike srednjovekovne crkve na lokalitetu Dvorine pod Venčacom, za koja je Ministarstvo kulture i informisanja i ove godine opredelilo 700.000 dinara, biće nastavljena u avgustu mesecu. Očekuju se, kao i do sada, značajna otkrića.
Televizijski prilozi
RTV Sunce: Dvorine - priprema za konzervaciju, 16. 10. 2019.
RTS: Zadužbina cara Dušana otkrivena ispod dvora poslednjeg srpskog despota, 4. 1. 2020.
Komentara: 0