Spomen-park "Kragujevački oktobar", nalazi se na mestu na kojem je, 21. oktobra 1941. godine, streljano nekoliko hiljada dece i ljudi različitih nacionalnosti, od strane nemačkog okupatora. Osnovan je 1953. godine, na površini od 352ha na kojoj se nalazi trideset masovnih grobnica.
Na samom ulazu u memorijalni kompleks nalazi se zgrada Muzeja "21. oktobar", delo arhitekte Ivana Antića, završena 15. februara 1976. godin. Zgrada muzeja ima stalnu postavku vezanu za kragujevačko stradanje, i galeriju u kojoj je stalno izložen ciklus slika "Kragujevac 1941" slikara Petra Lubarde.
Od 1971. godine, svake godine, na mestu gde je podignut Spomenik streljanim đacima i profesorima - „V/3“, održava se centralna komemorativna svečanost "Veliki školski čas".
SPOMENIK BOLA I PRKOSA
„Spomenik bola i prkosa” je prvi spomenik podignut u okviru memorijalnog centra „Spomen park“. Delo je vajara Anta Gužetića, podignut 1959. godine U mermernom bloku su isklesane dve figure muškarca i žene, date u kontrastu između grča tela zahvaćenog rafalom u trenutku streljanja.
SPOMENIK STRELJANIM ĐACIMA I PROFESORIMA - „V/3“
Spomenik streljanim đacima i profesorima - „V/3“ je podignut 1963. godine. Predstavlja origimalno umetničko delo, vajara Miodraga Živković, koje je za inspiraciju imalo rimski broj pet i pod tim imenom je i ostao prepoznat tokom predhodnih decenija. Kroz ovoo vajarsko delo data je višestruka simbolika. Ono podseća na sasečena krila i nemoć nejake ptice koja se odvaja od zemlje nemoćna da uzleti. Takođe simbolizuje razred V/3 kragujevačke Gimnazije, čiji su đaci stradali na ovom mestu i u čiju je čast spomenik podignut. Spomenik streljanim đacima i profesorima „V/3“, je višedecenijski simbol Kragujevca.
KRISTALNI CVET
Spomenik Kristalni cvet je podignut u znak sećanja na streljane male čistače obuće. Rad je arhitekte Nikole Delje. Ovaj kameni, beli pupoljak presečen mačem, podignut je 1968. Godine. U centralnom delu spomenika, isklesan je crni deo, koji predstavlja čašicu cveta. Obeležje je prepuno simbolike. Kako je reč o humci u kojoj leže nevina romska deca, beli cvet je simbol njihove nevinosti i čistoće.
KAMENI SPAVAČ
Ovaj izuzetan i krajnje neobičan spomenik, rad je arhitekata Jelice i Gradimira Bosnića. Podignut je 1970. godine i predstavlja odličnu sintezu vajarske i arhitektonske forme. Iz njenog središta vodi staza prema dvema humkama. Po doslednosti uopštavanja i sintezi, pročišćenosti forme i osećaju za jednostavnost, Kameni spavač je jedno od najinteresantnijih dela ove vrste u Srbiji.
SPOMENIK OTPORA I SLOBODE
Spomenik otpora i slobode, delo autora Anta Gržetića, angažovanog i na Spomeniku bola i prkosa, podignut je 1966. godine. Na ovom mestu je streljano 300 radnika i radničke omladine Vojno-tehničkog zavoda. Komponovan je od dve figure, od kojih je jedna pokošena rafalom, stegnuta u grč, dok se nasuprot nalazi smešten obelisk čija vertikala i raširene ruke simbolizuju ideale otpora.
STO ZA JEDNOG
Bronzanim spomenikom Sto za jednog, vajara Nandora Glida, koji je 1980. godine “Spomenk parku” poklonio grad Modriča, surova naredba generala Franca Bemea je likovno uobličena mrežom isprepletanih ljudskih tela u bolnom, samrtnom grču. Njihovi obrisi postepeno nestaju i transformišu se u krošnju velikog moćnog stabla - simbola života.
SPOMEN – OBELEŽJE NARODA HRVATSKE
Spomen-obeležije naroda Hrvatske vajara Vojina Bakića i arhitekata Josipa i Silvanae Sajsl,, poklon je Republike Hrvatske iz 1981.godine. Sastoji se od sedam čeličnih diskova, nejednake veličine i predstavlja svetlosnu žižu tri grobnice oko njega. Forma kruga, simbola savršenstva i celovitosti od pradavnih vremena, ovde je blago deformisana, čime je autor pokazao da se svaka predstava o savršenom životu jednim ovako strašnim zločinom, počinjenim na ovom mestu, nepovratno izgubila.
SPOMENIK PROTIV ZLA
Spomenik Protiv zla, podignut 1991. godine, rad je vajara Miguela Roma iz Meksika. Isklesan je u jednom mermernom bloku umetničkim stilom naroda Maja, ali je njegova tema hrišćanska. Reljefnom, razgranatom mrežom simbola iz Apokalipse, odnosno, Strašnog suda, navodi na razmišljanja o pravednoj nagradi ili kazni za učinjena dela.
SPOMENIK STRELJANIM SRBIMA I JEVREJIMA
Spomenik streljanim Srbima i Jevrejima vajara Milorada Zorbića podignut je 1991. godine kao poklon izraelskog grada Bat-Jama i ustanova Šumadijskog okruga. Nalazi se van teritorije Spomen-parka, na mestu gde su 20. oktobra 1941. godine streljani pripadnici izraelskog i srpskog naroda. Svojom apstraktnom formom, sastavljenom od kocke, simbola stabilnosti i nepromenjivosti i dinamično spojenih paralelopipeda, predstavlja večnu uspomenu i u smrti povezanih Srba i Jevreja. Kada se skulptura pogleda iz gornjeg rakursa simbolizuje šestokraku Davidovu zvezdu.
SPOMENIK PRIJATELJSTVA
Spomenik prijateljstva, rad rumunskog arhitekte Antona Stojkua, je poklon rumunskog grada Piteštija, podignut 1994.godine. Oblikovan je kao otvorena knjiga, raširenih listova, koji se polako transformišu u broj 21. Kada se pogleda sa prednje strane svi listovi se stapaju u formu goluba, koji je univerzalni simbol mira.
U okviru Spomen-parka nalaze se i dve skulpture, poklon našeg velikog vajara, Jovana Soldatovića, iz 1979. godine Čovek bez iluzija i Suđaje.
SPOMENIK “ČOVEK BEZ ILUZIJA”
Čovek bez iluzija, se nalazi na travnjaku sa leve strane ulaznih vrata muzeja ’’21. oktobar’’. Izdužena figura mršavog čoveka, oborene glave i prekršteih ruku i nogu, sedi na niskoj stoličici, glava mu je klonula na grudi, a dugačke ruke, u kojima drži tri usahla cveta, malaksalo su spuštene na kolena. Ova statua se pod teretom svoje nesreće sve više povija i prosto kao da teži da se sva zatvori i potone u zemlju.
SPOMENIK “SUĐAJE”
Skulptura Suđaje se nalazi na samom početku Memorijalnog kompleksa, na širokom travnatom platou ispred zgrade muzeja. Inspirisana je staroslovenskom mitologijom, po kojoj su suđaje bile božanstva, tri žene, koje dolaze posle rođenja deteta i određuju mu sudbinu ili, kako se još nazivalo, sreću. Dobru sreću su predstavljale lepe devojke, a lošu, ružne i stare žene. Ove opore, koščate figure starica, koje u rukama drže novorođenče, se odmah vezuju za Memorijalni park i sudbinu onih koji na njegovim prostranstvima počivaju.
Spomen park "Kragujevački oktobar" u Šumaricama (Kragujevac), utvrđen za kulturno dobro-znamenito mesto Odlukom SO Kragujevac od 27. decembra 1979. godine (Opštinski sl. gl. br. 18/79 od 29. decembra 1979. godine). Kategorisan je kao kulturno dobro od izuzetnog značaja Odlukom Skupštine Srbije ("Sl. gl. SRS" br. 14/79) i upisan u Registar znamenitih mesta koji se vodi kod Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kragujevac.
Komentara: 0