Autori monografije ’Prestoni Kragujevac’ dobitnici nagrade Đurđa I. Jelenića

Autori monografije "Prestoni Kragujevac" dr Radomir J. Popović, dr Aleksandra Vuletić i MA Predrag Ilić, dobitnici su godišnje nagrade Đurđa I. Jelenića, upravnika Državne arhive od 1929. do 1938. godine. Nagradu je dodelila Zadužbina Đurđa, Danice i Jovanke Jelenić u Arhivu Srbije za naučni rad iz oblasti arhivistike i istoriografije, objavljen 2019. godine, pisan pretežno na osnovu arhivske građe koja se čuva u arhivima u Srbiji.

"Prestoni Kragujevac" je inovativna monografija kako u istraživačkom tako i u metodološkom pogledu, koja sledi najbolje tradicije srpske istoriografije. Zasnovana je na istraživanjima u Arhivu Srbije i Istorijskom arhivu Šumadije u Kragujevcu, kao i na brojnim objavljenim izvorima, štampi i literaturi, navedeno je u obrazloženju žirija.

Prvi Prvi na Skali

Neposredni povod za nastanak knjige "Prestoni Kragujevac" je obeležavanje dva veka od proglašenja Kragujevca za prestonicu moderne Srbije. Kako pišu sami autori: "Institucionalni temelji moderne srpske države postavljeni su u vremenu kada je Kragujevac bio političko i administrativno središte Srbije. U tom razdoblju, tek nešto većem od dve decenije (1818–1839; 1840–1841), osnovan je znatan broj institucija državne uprave, kulture i prosvete". Polazeći od stava da "istorijska nauka nije puko nabrajanje činjenica, već, i prvenstveno, njihovo sistematizovanje i interpretiranje", autori su se potrudili da prošlost Kragujevca kao prestonice sagledaju na nov, sveobuhvatan način, koji bi ih približio konceptu totalne istorije, istakao je žiri.

Autor prvog dela knjige o prestoničkoj prošlosti Kragujevca iz ugla politike i državnog razvoja Srbije, pod naslovom "Vladati iz Kragujevca" je dr Radomir J. Popović iz Istorijskog instituta u Beogradu. On je između ostalog demistifikovao duboko ukorenjenu činjenicu da je na Đurđevskoj skupštini 1818. godine u manastiru Vraćevšnici doneta odluka o prenosu prestonice iz Crnuće u Kragujevac i utvrdio da je u to vreme skupština održana u Beogradu. Drugi deo knjige o svakodnevnom životu ili "malom čoveku" nosi naslov "Živeti u Kragujevcu" i doprinos je dr Aleksandre Vuletić, takođe saradnice Istorijskog instituta u Beogradu. Treći deo koji se bavi kulturnim i prosvetnim institucijama koje su formirane u Kragujevcu u doba kneza Miloša, kao i arhitektonskom razvoju prestonice, delo je Predraga Ilića, doskorašnjeg direktora Istorijskog arhiva u Kragujevcu.

Izdavač monografije je Društvo istoričara Šumadije, a knjiga je štampana pod pokroviteljstvom grada Kragujevca.

Prvi Prvi na Skali

Žiri u sastavu: dr Milan Koljanin, viši naučni saradnik, dr Milan Terzić, direktor Arhiva Jugoslavije i dr Radmila Radić, naučni savetnik Instituta za noviju istoriju Srbije, odlučio je da nagradu ravnopravno dobije i dr Petar Ristanović za monografiju "Kosovsko pitanje 1974-1989" u izdanju Prometeja iz Novog Sada. Nagrade je uručio direktor Arhiva Jugoslavije dr Milan na obeležavanju Dana arhiva u Srbiji 17. decembra.

Dodeljena je i nagrada "Zlatna arhiva", za doprinos arhivskoj struci u 2019. godini, a dobitnici su: Istorijski arhiv Grada Novog Sada i Lela Pavlović, arhivski savetnik i direktor Međuopštinskog istorijskog arhiva za grad Čačak, kao i opštine Gornji Milanovac i Lučani. Nagrade je uručila Jelica Reljić, zastupnica Fondacije, osnovane 1994. godine.

Uz dodelu nagrada, istog dana je i otvorena izložba "Kraljevina Srbija i Kraljevina Italija" povodom 140 godina od uspostavljanja diplomatskih odnosa Srbije i Italije. Postavku prati knjiga "Kraljevina Srbija i Kraljevina Italija", sa blizu 200 integralnih dokumenata dvojezično opisanih i uvodnom studijom, koju su priredili Miroslav Perišić, Jelica Reljić i Aleksandar Marković. Autori izložbe su Jelica Reljić i Aleksandar Marković.

Monografija "Prestoni Kragujevac" ima svoje predstavljanje u nastavcima na portalu Prviprvinaskali.com (odeljak KG vodič) od maja ove godine. Tonski snimak promocije u Kragujevcu poslušajte u nastavku: