PREDRAG MIHAJLOVIĆ CILE / ZORAN PETROVIĆ

ŠUMADIJA I POMORAVLJE - DUŠA SRBIJE
Kragujevac, 2018.

Tekst fotomonografije: Miodrag Stojilović

(deseti nastavak)

...Posle ubistva kneza Mihaila obrazovano je namesništvo, a Velika skupština za kneza proglašava Milana Obrenovića. Osnovna karakteristika perioda srpske istorije od 1870. do 1888. godine je zaoštravanje političke borbe i ograničavanje vlasti kneza. Na Velikoj skupštini u Kragujevcu 1869. usvojen je ustav koji je napisao Jovan Ristić, a kojim prvi put Narodna skupština postaje zakonodavno telo. Srpsko-turskim ratovima 1876–1877. Srbija dobija teritorijalno proširenje, a na Berlinskom kongresu 1878 – konačno i samostalnost. Odlukama Kongresa, Srbija se obavezuje da izgradi železnicu preko svoje teritorije, kojom će se povezati Beč i Istanbul, uspostavljaju se bočne železničke linije, niču i novi privredni objekti, grade javne zgrade za načelstva i škole. Ali jaz između vladara i administracije i naroda postaje sve dublji. Želeći da sačuva svoje interese, Milan potpisuje tajnu konvenciju sa Austrougarskom a da bi povratio izgubljeni autoritet Milan proglašava Srbiju za kraljevinu (1882). Međutim Timočka buna, sukob sa progresivnim snagama i neuspeh u ratu sa Bugarskom (1885) – navode ga (1889) da abdicira u korist maloletnog sina leksandra.

Jovan Ristić je rođen u Kragujevcu januara 1831. g. Školovao se u Kragujevcu i Beogradu, gde je završio Licej, a kao državni pitomac, slušajući istorijske i državne nauke, u Nemačkoj je stekao zvanje doktora filozofije. Radio je u državnoj službi; brzo napredujući, došao je do dužnosti načelnika Ministarstva unutrašnjih poslova, bio u diplomatskoj službi u Carigradu u vreme kada se Srbija izborila za vraćanje svojih gradova, čime je okončano njeno potpuno oslobođenje od Turaka.

Ristić je u dva navrata bio član namesništva koje je upravljalo Srbijom, 1868-1872. i 1889-1893. Zastupao je Srbiju na Berlinskom kongresu i u veoma teškim međunarodnim okolnostima izborio se da Srbija stekne potpunu nezavisnost i suverenitet. Bavio se i književnim radom, bio član Srpskog učenog društva a 1890. izabran je za redovnog člana Srpske kraljevske akademije, čiji je predsednik postao osam meseci pred smrt. Umro je 23. avgusta 1899. godine. U Kragujevcu je početkom ovog veka dobio spomenik.

U prvom periodu vlasti kralja Aleksandra Obrenovića državom upravlja namesništvo, a 1893. on zavodi apsolutističku vlast. U teškim privrednim okolnostima, uz zavađene političke partije, nezadovoljstvo Rusije i drugih sila austrofilskom politikom, koju mu je otac Milan ostavio u nasledstvo – Aleksandar suspenduje Ustav iz 1888. i vraća na snagu onaj iz 1869. Vlade smenjuje prema trenutnim potrebama i hirovima, na najbanalniji način. Nespretan vojnik, kratkovid političar, nepromišljeno iz ljubavne avanture ulazi u brak sa Dragom Mašin, građankom sumnjivog morala. Taj postupak je valjda prelio čašu nezadovoljstva svih društvenih slojeva, koje je okončano oficirskim pučem i ubistvom Drage i Aleksandra, 29. maja 1903. Time je okončana vlast dinastije Obrenovića u Srbiji...

Naslovna fotografija: Ubistvo kneza Mihaila 1868. u Topčideru na vlast je dovelo maloletnog četrnaestogodišnjeg Milana Obrenovića, unuka Miloševog brata Jevrema. Do njegovog punoletstva odlučivalo je namesništvo: (sleva: Jovan Ristić, Milivoje Blaznavac i Jovan Gavrilović) - fotografija iz zbirke Narodnog muzeja Kragujevac

Gradnja mreže železničkih pruga u kneževini i kraljevini Srbiji bila je ogroman poduhvat koji je menjao privrednu sliku zemlje. Kralj Milan Obrenović se oslanjao na Austougarsku, koja je dobila koncesije koje su kasnije nastavile francuske firme. Na staroj fotografiji zabeležen je dolazak prvog voza u Kragujevac (1886)...

STRANICA KOJA SE ČUJE - ZORAN MODLI
PRVI PRVI NA SKALI FB STRANA, TVITER, INSTAGRAM