Naša muzika sa ploča, snimljena i sakupljena u Americi

Ovo pismo, urednik sajta Dragoslav Simić, dobio je od profesora Dragoljuba Pokrajca, a povod je bio postavljanje na sajt naše narodne i zabavne muzike koja je najvećim delom snimljena u Americi pre Drugog svetskog rata. Muzičari i pevači bili su naši iseljenici. Dragoljub Pokrajac je pronašao Stiva Kozobarića, a Kozobarić je sve te snimke sačuvao u svojoj kućnoj fonoteci u Klivlendu, država Ohajo. Osim zaljubljubljenicima i sakupljačima starih ploča, ova muzika je nepoznata široj javnosti.

afa-pokrajac ^{Profesor Dragoljub Pokrajac}

“Prilikom jednog službenog putovanja u Cleveland, Ohio, imao sam čast da upoznam preko zajedničkog prijatelja sa kojim delimo ljubav prema starim zvučnim zapisima, gospodina Stevena Kozobaricha rodom iz Clevelanda, poreklom iz Jugoslavije, takođe zaljubljenika u stare tonske zapise. Stevena sam sreo lično, i proveo nekoliko prekrasnih sati u njegovom skromnom stanu, krcatom gramofonskim pločama. Steven je umetnička duša, koja se pored svog osnovnog zanimanja, bavi ikonopisanjem i sakupljanjem starih gramofonskih ploča...

afa-kozobaric ^{Amerikanac Stiv Kozobarić čijom zaslugom su sačuvani ovi tonski zapisi. Snimio Dragoljub Pokrajac. Slikano februara 2009.}

Poseduje prve srpske zvučne zapise koji su načinjeni na gramofonskim pločama još krajem XIX ? veka. U prvoj i drugoj deceniji XX veka, veliki broj orkestara, naročito iz krajeva današnje Vojvodine, ovekovečio je svoje virtuozne majstorije pa danas, zahvaljujući neumornim pregaocima kao sto je Steven, možemo uživati u snimcima orkestara Joce Mimike, Trnde, Cicvarića, Marka Nešića, Joce "Jareta", da navedemo samo neke. Ove stare, krhke, gramofonske ploče našle su svoj put i preko okeana, gde se polako stvarala srpska emigracija, koja je na svojim poselima, svečanostima i slavljima slušala svoju muziku. Snimane su i ploče u Sjedinjenim državama, a stvarala se i prva generacija muzičara koji su izvodili našu muziku na američkom tlu; među njima i Mitar Kozobarić, Stevenov predak...

Na snimcima na ovoj strani možemo čuti samo mali deo zvučnog blaga koje je sačuvao Steven. Još mnogo toga dostupno je na njegovom blogu: http://tamburitza78s.blogspot.com

Dr Dragoljub Pokrajac, Dover, 2013

^{Nepoznati tamburaški orkestar}

„Bulbul mi poje“

I taman kada se poverovalo da su te stare iskrzane ploče pred naletom novokomponovane zabave, otišle zauvek u zaborav, a sa njima i muzika predratnih zabavljača, pojavila se, rečeno jezikom našeg vremena, „nostalgija na Internetu”. Ovaj svakako neobičan društveni fenomen ne bi trebalo smetnuti s uma kada se gradi „robna marka” zemlje u domenima kulture, jer eto čuda, i muzika sa starih ploča može da se upiše u naše ikone sa oznakom „baština”.

Elektronska „raspodela” pesama najpopularnijih pevača naše narodne muzike koji su snimili svoje ploče ne samo u Americi do izbijanja Drugog svetskog rata, počela je pre koju godinu sasvim spontano između ljudi čija bi imena svakako trebalo da uđu u modernu istoriji naše „paralelne kulture”. To su: dr Dragoljub Pokrajac, profesor računarstva na državnom univerzitetu Delaver i Stevan Kozobarić Amerikanac koji ne zna srpski. Ono što spaja ove ljude je njihova strast za sakupljanjem tih iskrzanih ploča sa kojih odjekuju glasovi i muzika, najvećim delom snimljeni u Americi. Pogledajte dragoceni blog Stiva Kozobarića.

Slušajte: