U sklopu serije programa koje Narodna biblioteka "Vuk Karadžić" posvećuje obeležavanju 120 godina od rođenja Stanislava Krakova, u utorak 28. aprila od 18 časova biće predstavljena esejističko-naučna studija Zorane Opačić "Alhemičar pripovedanja Stanislav Krakov".
Rad je nastao na talasu novog vrednovanja zaboravljenih ili skrajnutih srpskih avangardista. Zadatak novih istraživača srpske književnosti nije samo da takva imena otkrije, već i da nam njihovu poetiku rastumači u kontekstu vremena u kome su nastali. Zorana Opačić je u proučavanju dela Stanislava Krakova otišla najdublje i najšire.
Predavanje posebno preporučujemo studentima srbistike na Filološko-umetničkom fakultetu.
BIOGRAFIJA PREDAVAČA
Mr Zorana Opačić (1970) je asistent (2005) za predmete Književnost za decu i mlade i Uvod u tumačenje književnosti. Radi na Učiteljskom fakultetu od 1999. godine. Magistrirala je na Filološkom fakultetu u Beogradu (2005) u oblasti Srpske književnosti 20. veka.
Najznačajniji radovi koje je do sada objavila su: Alhemičar pripovedanja Stanislav Krakov, Učiteljski fakultet, Beograd (2007), „Izabrani radovi: Silazak u izgubljeno vreme (putopisi Stanislava Krakova Kroz Južnu Srbiju)“, Zbornik Matice srpske za književnost i jezik, knjiga LIV (1/2006), „Memoari Stanislava Krakova Život čoveka sa Balkana (o dvosmernom odnosu fikcionalnog i dokumentarnog u Krakovljevom književnom delu)“, Zbornik Matice srpske za književnost i jezik, knjiga LIV, sveska 54/3 (2006), „Nove tendencije u književnosti za decu i nastavni programi“, Nastava srpskog jezika i književnosti (savremeni presek), XIX (1/2006), „Nasleđe bajke Hansa K. Andersena u bajkama Grozdane Olujić“, Zbornik Matice srpske za književnost i jezik, knj. LV, sv. 1 (2007), „Nefikcionalna književna dela u nastavi srpskog jezika“, Didaktičko- metodički aspekti promena u osnovnoškolskom obrazovanju (zbornik radova), Učiteljski fakultet, Beograd (2007), „Igra i apsurd u pričama za decu Dušana Radovića i Ežena Joneska“, Dušan Radović i razvoj moderne srpske književnosti (zbornik radova), Učiteljski fakultet, Beograd (2008).
Dobitica je nagrade „Stojan Novaković“ Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva u Beogradu za najbolji udžbenik u mlađim razredima osnovne škole u 2005 (Čitanka Priča bez kraja za 4. razred osnovne škole).
* * *
ZORANA OPAČIĆ: "ALHEMIČAR PRIPOVEDANJA STANISLAV KRAKOV", UČITELJSKI FAKULTET, BEOGRAD, 2007.
U nizu esejističkih i naučnih monografskih dela, objavljenih u ovoj i prethodnoj godini, studija Zorane Opačić „Alhemičar pripovedanja Stanislav Krakov”, ostala je gotovo neprimećena. Da li zbog novopokrenute edicije „Monografije” Učiteljskog fakulteta, koja nije dostupna u knjižarama, ili skromnosti mlađe autorke, tek ova studija je izmakla aktuelnim kritičkim čitanjima i vrednovanjima.
Gotovo zaboravljen iz političkih i literarnih razloga, ovaj pisac je ostao nepročitan, zatajen, i za mnoge aktuelne istoričare i kritičare – stvaralac drugog reda. Treba se samo podsetiti da je Krakov dobitnik 18 odlikovanja u Prvom svetskom ratu, dok je po završetku Drugog svetskog rata osuđen i streljan kao saradnik Milana Nedića. Od devedesetih godina raste interesovanje za ovog pisca, objavljuju se njegova dela i studije o periodu avangarde u kojima je njegovo ime neizbežno. Na tom talasu novog interesovanja i prevrednovanja srpskih avangardista nastala je i knjiga Zorane Opačić. Studija „Alhemičar pripovedanja Stanislav Krakov” sagledava opus ovog pisca u kontekstu srpske avangardne proze, procesa njene inovativnosti, ali skreće pažnju i na tekstove iz zaostavštine, neobjavljene pesme u prozi, putopisnu i memoarsko-istoriografsku prozu.
Proučavanje Krakovljeve alhemičarske veštine, ostvarene kroz različite žanrove ima neku vrstu pionirskog poduhvata jer pred nama još uvek nije ceo opus i nemamo jasan uvid u sve što je napisao i objavio. Svestranost ličnosti i dela Stanislava Krakova, od pisca do novinara-reportera, režisera, autora najboljeg dokumentarca o srpskoj golgoti u Prvom svetskom ratu do izuzetnog putopisca po južnoj Srbiji zahtevala je od autorke da sagleda sve aspekte ovog renesansnog duha srpske avangarde. Tako višestruka i složena ličnost, veoma raznovrsnog opusa, pred istraživače donosi brojne nedoumice, ali i beskrajne izvore inspiracije. Zorana Opačić je naučno i metodološki odmereno koristila u ovim analizama respektabilnu literaturu o epohi avangarde, ali i aktuelne, domaće i strane autore, zastupnike naratoloških strategija tumačenja proznih tekstova.
U osnovne odlike Krakovljevog dela autorka svrstava brzinu, fragmentarnost i dinamičnost, tipične osobine epohe. U studiji se dostupan opus sagledava u dva aspekta izučavanja; kao fikcionalna proza, koja je pisana tridesetih godina 20. veka, i memoarsko-dokumentaristička proza koja je nastajala znatno kasnije. Fikcionalno stvaralaštvo, kako tvrdi autorka, sadrži mešavinu tradicionalne poetičke linije sa elementima ekspresionizma i futurizma, pa sve do nadrealističkih eksperimenata kojima Krakov najavljuje psihološku prozu u srpskoj književnosti. Zato je Opačićeva, nužno, pribegla podeli ovog dela opusa na ranoavangardnu, avangardnu i postavangardnu fazu. Memoarsko-dokumentaristička proza sagledava se kao ukrštanje žurnalističkog stila i dokumentarne građe u kojoj je predstavljena novija srpska istorija prelomljena kroz prizmu ličnih osećanja. Stoga je zanimljivo istraživačko umeće Zorane Opačić, kojoj je ovo ujedno i prva knjiga, da samerava dva stilski i žanrovski potpuno oprečna aspekta Krakovljevog dela. U fikcionalnim delima tumače se dinamizacija prostora, lirsko načelo, motiv krila, elementi filmskog pripovedanja, fragmentarnost, tehnika reza, kontrapunkt…
Alhemiju Krakovljevog pripovedanja naći ćemo u njegovom „kinematografskom oku” u romanu „Krila”, kojim ovaj pisac „inovira osnovne romaneskne strukture, unoseći duboku i temeljnu promenu u srpski roman dvadesetog veka”. Koherentnost izlaganja, ubedljivost stavova i stilska preciznost studije „Alhemičar pripovedanja Stanislav Krakov” daruje nam i, sasvim neočekivanu, alhemiju čitalačkog zadovoljstva.
Svetlana Šeatović-Dimitrijević
Politika, 2. novembar 2008.
NARODNA BIBLIOTEKA SAJT, FB STRANA
PPNS/KG VODIČ
Komentara: 0