Najveći proizvođač aluminijuma na svetu je 2007. godine kupio ogromno nalazište bakra u Peruu, uprkos velikoj skepsi lokalnog stanovništva. Od 2008. godine Činalko je postao najveći akcionar kompanije Rio Tinto, a još veća ulaganja sprečena su zbog skandala ove kompanije u Australiji 2020. godine.
Aluminijumska korporacija Kine, državna holding kompanija osnovana kao primarni proizvođač aluminijuma u Narodnoj republici, od 2001. godine poznata je i kao Činalko i Čalko (Chinalco, Chalko). Njeno sedište nalazi se u Pekingu.
Ova kompanija, listirana i na berzama u Hongkongu, Njujorku i Šangaju, nekoliko godina unazad je najveći svetski proizvođač aluminijuma (sedam miliona metričkih tona), ispred kompanija China Hongqioa Group (šest miliona tona), Rusal (3,8), Šandong Sinfa (3,6) i Rio Tinto (tri miliona), prema podacima Statiste iz 2022. godine.
Kina je najveći svetski primarni proizvođač aluminijuma, i proizvela je 37 miliona metričkih tona u 2020. godini. Jedan od razloga zbog čega Kina proizvodi toliku količinu aluminijuma (folije, limovi, ploče) je ogromna proizvodna industrija zemlje, koja zahteva metal za vozila, građevinarstvo, elektroniku i robu široke potrošnje. Kina takođe izvozi aluminijum u poluproizvodnim oblicima.
ARHIVA PPNS DOK RIO TINTO U SRBIJI ISPITUJE OSNOV UKIDANJA PROJEKTA JADAR, U MOZAMBIKU KAŽNJEN ZBOG OBMANA O REZERVAMA, A NA NOVOM ZELANDU OTKRIVENO DA NEMA UGOVOR O UKLANJANJU OPASNOG OTPADA
Chalieco i kineska dominacija u građevini
Podružnica Činalka je kompanija China Aluminium International Engineering (Chalieco) koja se sastoji od preduzeća u oblasti inženjerskog projektovanja i konsaltinga, ugovaranja inženjeringa i izgradnje i proizvodnje opreme.
Po renomiranom magazinu The Engineering News-Record, američkom nedeljniku koji pruža analize, podatke i mišljenja za građevinsku industriju širom sveta, ova kompanija nalazi se među Top 150 i 250 u kategorijama globanih i međunarodnih dizajnerskih firmi, kao i u kategoriji izvođača radova. Još davne 2013. godine kompanija se nalazila na 124. poziciji.
Dominacija Kineza u ovoj oblasti upućenima odavno nije novost, o čemu govori i podatak magazina Construction briefing sa početka ove godine da se među 20 najvećih građevinskih kompanija u svetu nalazi čak sedam kineskih (uključujući i prvih pet pozicija – China State Construction & Engineering, China Railway Group, China Railway Construction Corporation, China Communications Construction, China Metallurgical Group Corporation.
Primera radi, giganti poput austrijskog Štrabaga i američkog Behtela nalaze se na 17, odnosno 18. mestu.
Kroz svoju jedinicu za proizvodnju aluminijuma, koja je prodata 2013. godine, Činalko je plasirao proizvode za livenje, proizvode od pločastih traka, folije, proizvode za ceđenje, kovanje, livenje pod pritiskom, i mnoge druge proizvode koji se koriste u građevinarstvu, poslovima sa strujom. Navedeno uključuje i ambalažu, netrajnu robu široke potrošnje, žice, kablove i dr.
Mnogi bi sa pravom rekli – skoro sve.
Nepoverenje prema kineskim kompanijama u Peruu
Grad Marokoča nije stran rudarskim kompanijama. Smešten u provinciji Jauli, rodnom mestu peruanskog rudarstva, na nekih 150 kilometara istočno od glavnog grada Lime, postao je lokalni rudarski bum još 1930-ih. Leži u senci planine Toromočo, sa procenjenih 5,7 miliona tona bakra – i potencijalom da postane jedan od najunosnijih rudnika tog metala na svetu.
To su prepoznali i Kinezi, koji su 2007. godine otkupili ovaj rudnik. Još tokom istraživanja 2006. godine peruanske kompanije Peru Copper dogovoreno je premeštanje čitavog sela, gotovo 5.000 ljudi za oko 10 kilometara. Mnogi meštani nisu pristali na ponuđene uslove niti na premeštanje uopšte.
Na dolazak Kineza, u Peruu se nije gledalo blagonaklono. Razlog? Početkom 1990-ih, kompanija Šugang bila je prva kineska firma koja se proširila u Latinsku Ameriku i koja je radila na poslovima sa gvožđem, a taj period obeležio je bunt lokalnih zajednica zbog ekoloških tragedija i loše komunikacije sa stanovništvom.
Činalko to nije obeshrabrilo, pa je 2017. godine, zahvaljujući sve većoj važnosti Perua kao dobavljača bakra za Kinu, najavio ulaganje od 1,3 milijarde dolara za proširenje proizvodnje bakra. Planirano je da se na inicijalnu količinu od predviđenih 250.000 tona bakra godišnje doda još. Pored bakra, rudnik proizvodi srebro i molibden.
ARHIVA PPNS VUČIĆ: MORAMO DA VIDIMO ŠTA ĆEMO SA LITIJUMOM; PAD CENE LITIJUMA; RUSIJA I KINA VODE U TRCI ZA BOLIVIJSKI LITIJUM; NEMAČKI POSLANIK OTKRIO ZAŠTO EVROPA PODRŽAVA UKRAJINU
Rio Tinto i Činalko i skandal u Australiji
Od 2008. godine Činalko je postao najveći akcionar britansko-australijske multinacionalne kompanije Rio Tinto, druge najveće svetske korporacije za metale i rudarstvo osnovane 1873. godine. Na taj način je sprečeno da kompanija koju je u prošlosti vodila porodica Rotšild, stvorivši najveću rudarsku kompaniju na svetu krajem 19. veka, dođe u ruke tada najveće rudarske kompanije BHP Biliton.
Pol Skiner, tadašnji predsednik Rio Tinta, izjavio je nakon potpisivanja ugovora sa predsednikom kineske kompanije Ćao Jaćingom da će „transakcija doneti superiornu vrednost za akcionare Rio Tinta. Činalkovo ulaganje u gotovini od 19,5 milijardi dolara će ojačati bilans stanja Rio Tinta, povećati fleksibilnost i pozicionirati Rio Tinto u narednoj deceniji i dalje“.
U 2011. godini, Činalko i Rio Tinto, osnovali su zajedničko preduzeće kako bi istražili ležišta u Kini. Kineski partner je bio većinski deoničar projekta, držao je 51% akcija, dok je Rio Tinto držao 49%.
Prefiks „anglo-australijska kompanija“, pitanje je koliko je precizan, pošto je najveći pojedinačni akcionar po podacima iz 2021. godine bio Činalko sa oko 11% vlasništva, zatim jedan od najvećih investicionih fondova na svetu Blekrok sa 8,7% dok je fond Capital Research and Management bio treći sa 5,2% vlasništva.
Danas, po poslednjim podacima koji se mogu videti na Market skrineru, Činalko poseduje 14,57% akcija, slede američki Blekrok (6,12%) i Vangard sa 3,2. Kao četvrti najveći akcionar navodi se norveška investiciona banka Norges, sa nešto manje od 3% udela u vlasništvu.
Uticaj Kine na kompaniju prevazilazi samo učešće u vlasništvu. Ona je ubedljivo najveće tržište za Rio Tinto, jer je iz Kine stiglo čak 58% prihoda u 2020. godini od ukupno 44 milijarde dolara prometa. Severna Amerika je sa 14% na drugom mestu (11% SAD,) a slede Japan i ostatak Azije i Evropa sa svega 6% učešća u prihodima ove kompanije.
Godine 2016. i 2017. Kinezi su želeli da povećaju vlasništvo u Rio Tintu na oko 18%, ali tome se oštro usprotivila australijska vlada, najvećim delom zbog skandala iz 2020. godine kada je Rio Tinto u nameri da proširi jedan rudnik u Australiji uništio Juukan klisuru, sveto mesto Aboridžina na kome postoje dokazi o postojanju ljudi poslednjih 46.000 godina i smatra se jedinim praistorijskim nalazištem ljudskih naseobina u Australiji tokom poslednjeg ledenog doba.
Nakon ovog skandala i pobune u Australiji kompletan prvi ešalon Rio Tinta podneo je ostavke – Žan Sebastijan Žak, Kris Salisburi i Sajmon Niven. Ni 50 miliona dolara koje je ubrzo nakon skandala Rio Tinto dao aboridžinskim institucijama nije ublažilo buru.
Januara 2017. objavljeno je da su dve korporacije raskinule zajedničko ulaganje i da su počele da likvidiraju zajedničko preduzeće „Chinalco Rio Tinto Exploration Co“.
Očekuje se nastavak kineske ekspanzije na ovom polju, iako od 2018. godine, kineska vlada nastoji da kontroliše kapacitete za proizvodnju aluminijuma u zemlji, kako bi se pozabavila problemima životne sredine i prekomerne proizvodnje.
Foto: Economist
Pavle Jakšić
Izvor: Forbes
STRANICA KOJA SE ČUJE - ZORAN MODLI
PRVI PRVI NA SKALI FB STRANA, TVITER, INSTAGRAM, TREDS
PODRŽI PPNS!
MIHAJLO PUPIN
ARČIBALD RAJS
Komentara: 0